نوشتن اعتراض به رای دادگاه | راهنمای جامع و نمونه فرم
نوشتن اعتراض به رای دادگاه
اعتراض به رای دادگاه، حق قانونی هر شهروندی است که از رای صادره ناراضی است و معتقد است که حق او تضییع شده است. برای استفاده صحیح از این حق، لازم است با انواع روش های اعتراض، مهلت های قانونی و نحوه تنظیم لایحه اعتراض به رای دادگاه آشنا شوید تا بتوانید به شکلی مؤثر از حقوق خود دفاع کنید.
نظام قضایی ایران، مانند بسیاری از نظام های حقوقی در جهان، برای تضمین عدالت و کاهش احتمال خطای انسانی در فرآیند دادرسی، راهکارهایی را برای اعتراض به آرا و احکام صادره از سوی محاکم پیش بینی کرده است. این حق اعتراض، یک فرصت حیاتی برای اصحاب دعوا فراهم می آورد تا در صورت مشاهده اشتباه در تشخیص موضوع، تفسیر نادرست قانون، عدم رعایت تشریفات دادرسی یا کشف دلایل و مدارک جدید، درخواست بازبینی مجدد پرونده خود را مطرح کنند. این امکان نه تنها به احقاق حقوق افراد کمک می کند، بلکه به تقویت اعتماد عمومی به سیستم قضایی نیز می انجامد.
تنظیم صحیح و مستدل یک لایحه اعتراض به رای دادگاه، کلید موفقیت در مراحل بعدی دادرسی است. یک لایحه دقیق و حقوقی، می تواند مسیر پرونده را به کلی تغییر دهد. عدم آگاهی از جزئیات قانونی و رعایت نکردن نکات شکلی و ماهوی در نوشتن اعتراض به رای دادگاه، ممکن است فرصت دفاع از حق را برای همیشه از بین ببرد. به همین دلیل، آشنایی با انواع اعتراض ها، مهلت های قانونی، ساختار یک لایحه اعتراض، و نکات کلیدی در نگارش آن، برای هر فردی که با چنین وضعیتی روبرو می شود، ضروری است. در این مقاله به صورت گام به گام و جامع، تمامی این جوانب را بررسی خواهیم کرد تا شما بتوانید با اطلاعات کامل و دقیق، گام های بعدی را بردارید.
آشنایی با انواع اعتراض به رای دادگاه: انتخاب مسیر قانونی صحیح
قبل از اقدام به نوشتن اعتراض به رای دادگاه، لازم است با انواع آرای صادره و روش های قانونی اعتراض به آن ها آشنا شوید. آرای دادگاه ها به دو دسته کلی قطعی و غیرقطعی تقسیم می شوند که مبنای انتخاب روش اعتراض به آن ها است.
تفاوت آرای قطعی و غیرقطعی: مبنای انتخاب روش اعتراض
آرای غیرقطعی: به احکامی گفته می شود که هنوز مهلت اعتراض به آن ها (از طریق واخواهی یا تجدیدنظرخواهی) به پایان نرسیده یا امکان اعتراض به آن ها در مرجع بالاتر (دادگاه تجدیدنظر) وجود دارد. این آرا تا زمان قطعیت یافتن، قابلیت اجرا ندارند.
آرای قطعی: احکامی هستند که مهلت اعتراض به آن ها سپری شده یا در مرحله ای صادر شده اند که قانون برای آن ها راه اعتراض عادی پیش بینی نکرده است. مانند آرای صادره از دادگاه تجدیدنظر در اکثر موارد. این آرا به محض قطعی شدن، قابلیت اجرا پیدا می کنند.
اما حتی در مورد آرای قطعی نیز، قانون طرق فوق العاده ای را برای اعتراض پیش بینی کرده است که در شرایط بسیار خاص قابل استفاده هستند.
طرق عادی اعتراض به رای دادگاه
طرق عادی اعتراض، رایج ترین روش ها برای به چالش کشیدن آرای غیرقطعی هستند و معمولاً در مرحله اول و دوم دادرسی کاربرد دارند.
واخواهی
واخواهی (اعتراض به رای غیابی) زمانی مطرح می شود که فردی (خوانده) بدون حضور در جلسات دادرسی و بدون تقدیم لایحه دفاعی، محکوم به پرداخت حق یا انجام تکلیفی شده باشد و رای دادگاه به صورت غیابی صادر شده باشد.
- چه رایی؟ رای غیابی که در صورت عدم حضور خوانده یا وکیل وی در هیچ یک از جلسات دادرسی، عدم ارسال لایحه دفاعیه، و عدم ابلاغ واقعی (یعنی ابلاغ به خود شخص خوانده) صادر شده باشد.
- چه کسی؟ فقط خوانده غایب (یا قائم مقام قانونی او) حق واخواهی دارد.
- چه زمانی؟ مهلت واخواهی برای اشخاص مقیم ایران، ۲۰ روز و برای اشخاص مقیم خارج از کشور، ۲ ماه از تاریخ ابلاغ واقعی رای غیابی است.
- چگونه؟ با تقدیم دادخواست واخواهی به دادگاه صادرکننده رای غیابی، از طریق دفاتر خدمات الکترونیک قضایی. پس از واخواهی، پرونده در همان دادگاه صادرکننده رای غیابی مجدداً رسیدگی می شود.
تجدیدنظرخواهی
تجدیدنظرخواهی، اعتراض به رای صادره از دادگاه بدوی (اولیه) است که در دادگاه تجدیدنظر بررسی می شود.
- چه رایی؟ بیشتر آرای صادره از دادگاه های بدوی در امور حقوقی و کیفری، قابل تجدیدنظرخواهی هستند. در امور حقوقی، معمولاً آرایی که خواسته آن ها بیش از سه میلیون تومان باشد و در امور کیفری، بسیاری از احکام صادره (به جز جزئی ترین جرایم) قابل تجدیدنظرند. همچنین برخی آراء خاص مانند آرای مربوط به اصل نکاح و طلاق، حجر، نسب و… همواره قابل تجدیدنظر هستند، فارغ از میزان خواسته.
- چه کسی؟ هر یک از طرفین دعوا (خواهان یا خوانده) یا قائم مقام قانونی آن ها که از رای صادره متضرر شده باشند.
- چه زمانی؟ مهلت تجدیدنظرخواهی برای افراد مقیم ایران، ۲۰ روز و برای افراد مقیم خارج از کشور، ۲ ماه از تاریخ ابلاغ رای است.
- چگونه؟ با تقدیم دادخواست تجدیدنظرخواهی از طریق دفاتر خدمات الکترونیک قضایی به دادگاه صادرکننده رای بدوی. این دادگاه پس از بررسی شکلی، پرونده را به دادگاه تجدیدنظر استان مربوطه ارسال می کند.
طرق فوق العاده اعتراض به رای دادگاه
طرق فوق العاده اعتراض، برای به چالش کشیدن آرای قطعی پیش بینی شده اند و فقط در موارد بسیار محدود و مشخصی که قانون تعیین کرده است، قابل استفاده هستند. این روش ها شامل فرجام خواهی، اعاده دادرسی و اعتراض شخص ثالث می شوند.
فرجام خواهی
فرجام خواهی، اعتراض به رای قطعی دادگاه است که در دیوان عالی کشور بررسی می شود و بیشتر جنبه شکلی دارد تا ماهوی. یعنی دیوان عالی کشور به درستی یا نادرستی حکم از نظر ماهوی رسیدگی نمی کند، بلکه بررسی می کند که آیا دادگاه صادرکننده رای، قوانین شکلی و ماهوی را به درستی رعایت کرده است یا خیر.
- چه رایی؟ آرای قطعی دادگاه های تجدیدنظر، برخی آرای دادگاه های بدوی که به دلیل عدم تجدیدنظرخواهی قطعی شده اند (در موارد خاص و محدود)، و برخی قرارهای خاص قابل فرجام خواهی هستند. موارد فرجام خواهی بسیار دقیق و در قانون آیین دادرسی مدنی و کیفری مشخص شده اند.
- چه کسی؟ هر یک از طرفین دعوا یا وکیل و قائم مقام قانونی آن ها.
- چه زمانی؟ مهلت فرجام خواهی برای اشخاص مقیم ایران ۲۰ روز و برای اشخاص مقیم خارج از کشور ۲ ماه از تاریخ ابلاغ رای است.
- چگونه؟ با تقدیم دادخواست فرجام خواهی به دادگاه صادرکننده رای فرجام خواسته از طریق دفاتر خدمات الکترونیک قضایی. دادگاه پس از بررسی شکلی، پرونده را به دیوان عالی کشور ارسال می کند.
اعاده دادرسی
اعاده دادرسی، درخواستی است برای رسیدگی مجدد به یک رای قطعی که بر اساس دلایل و شرایط مشخصی که قانون تعیین کرده، صادر شده باشد. این روش نیز جنبه استثنایی دارد و تنها در هفت مورد خاص (در امور حقوقی) و شش مورد خاص (در امور کیفری) قابل طرح است.
- چه رایی؟ آرای قطعی (چه صادره از دادگاه بدوی و چه تجدیدنظر).
- چه کسی؟ هر یک از طرفین دعوا یا وکیل و قائم مقام قانونی آن ها.
- چه زمانی؟ مهلت اعاده دادرسی برای اشخاص مقیم ایران ۲۰ روز و برای اشخاص مقیم خارج از کشور ۲ ماه. این مهلت از تاریخ حصول جهات اعاده دادرسی (مثلاً تاریخ اطلاع از جعلی بودن سند، تاریخ کشف مدرک جدید) شروع می شود.
- چگونه؟ با تقدیم دادخواست اعاده دادرسی به همان دادگاهی که رای قطعی را صادر کرده است (دادگاه صادرکننده رای قطعی مرجع رسیدگی به اعاده دادرسی است).
- موارد هفت گانه اعاده دادرسی (حقوقی) با جزئیات:
- پس از صدور حکم، مشخص شود مستندات حکم، جعلی بوده است.
- پس از صدور حکم، مشخص شود اسناد یا مدارکی که مبنای حکم بوده، از طریق حیله و تقلب به دست آمده است.
- پس از صدور حکم، اسناد و مدارک مهمی به دست آید که دلیل حقانیت درخواست کننده اعاده دادرسی باشد و ثابت شود در جریان دادرسی امکان ارائه آن ها وجود نداشته است.
- رای دادگاه با رای قطعی دیگری در همان پرونده یا پرونده ای دیگر بین همان اشخاص و در مورد همان موضوع، در تعارض باشد و بدون سبب قانونی، حکم واحدی صادر نشده باشد.
- حکم دادگاه بیش از خواسته خواهان صادر شده باشد.
- حکم دادگاه در مورد چیزی صادر شده باشد که موضوع دعوا نبوده است.
- در ترکیب دادگاه صادرکننده رای، قضاتی حضور داشته باشند که طبق قانون، حق رسیدگی نداشته اند.
اعتراض شخص ثالث
اعتراض شخص ثالث، زمانی مطرح می شود که فردی (شخص ثالث) که جزء طرفین اصلی دعوا نبوده است، معتقد باشد رایی که در آن دعوا صادر شده، به حقوق او لطمه وارد کرده است.
- چه رایی؟ هر رای قطعی یا غیرقطعی که به حقوق شخص ثالث خلل وارد کند.
- چه کسی؟ هر شخص حقیقی یا حقوقی که خود یا نماینده اش در دادرسی که منجر به رای شده، به عنوان اصحاب دعوا شرکت نداشته و از رای صادر شده متضرر شده باشد.
- چه زمانی؟ اعتراض شخص ثالث مهلت خاصی ندارد و تا زمانی که رای مورد اعتراض اجرا نشده باشد، قابل طرح است.
- چگونه؟ با تقدیم دادخواست اعتراض به شخص ثالث به دادگاهی که رای مورد اعتراض را صادر کرده است.
جدول مقایسه ای مختصر انواع اعتراض به رای دادگاه
برای درک بهتر و سریع تر تفاوت های انواع اعتراض، می توانید جدول زیر را بررسی کنید:
| نوع اعتراض | آرای قابل اعتراض | مرجع رسیدگی | مهلت (مقیم ایران) | جهات اصلی |
|---|---|---|---|---|
| واخواهی | رای غیابی دادگاه بدوی | همان دادگاه صادرکننده رای | ۲۰ روز از ابلاغ واقعی | عدم حضور و دفاع خوانده |
| تجدیدنظرخواهی | اکثر آرای دادگاه بدوی (غیرقطعی) | دادگاه تجدیدنظر استان | ۲۰ روز از ابلاغ رای | اشتباه در ماهیت یا تشریفات |
| فرجام خواهی | برخی آرای قطعی (شکلی) | دیوان عالی کشور | ۲۰ روز از ابلاغ رای | عدم رعایت قوانین، نقض حکم |
| اعاده دادرسی | آرای قطعی (ماهوی) | همان دادگاه صادرکننده رای قطعی | ۲۰ روز از حصول جهات | کشف دلیل جدید، جعل، تعارض آرا و… |
| اعتراض شخص ثالث | آرایی که به حقوق شخص ثالث خلل وارد کند | دادگاه صادرکننده رای | بدون مهلت (تا قبل از اجرا) | تضییع حق شخص ثالث |
پیش نیازهای نگارش اعتراض: چه چیزهایی را قبل از نوشتن بدانیم؟
قبل از آنکه قلم به دست بگیرید و اعتراض خود را بنویسید، یک آماده سازی دقیق و اصولی می تواند شانس موفقیت شما را به طرز چشمگیری افزایش دهد. رعایت این پیش نیازها، پایه و اساس یک اعتراض مستدل و مؤثر است.
مطالعه دقیق رای مورد اعتراض
اولین و مهم ترین قدم، مطالعه بند به بند و کلمه به کلمه رای صادره از دادگاه است. باید به طور کامل درک کنید که:
- آیا رای صادر شده حکم است یا قرار؟ (تفاوت این دو در قابلیت اعتراض و مرجع رسیدگی مهم است.)
- آیا رای قطعی است یا غیرقطعی؟ (این امر نوع اعتراض را مشخص می کند.)
- دلایل و استدلال های دادگاه برای صدور این رای چه بوده است؟
- آیا مستندات مورد استناد دادگاه در رای، با آنچه شما ارائه داده اید، مطابقت دارد؟
- تاریخ دقیق صدور و ابلاغ رای چیست؟ (برای محاسبه مهلت قانونی بسیار حیاتی است.)
جمع آوری مستندات و ادله
تمامی مدارک، اسناد، شهادت شهود، کارشناسی ها، نظریات کارشناسی، اقرارنامه ها و هر آنچه می تواند ادعای شما را در اعتراض تقویت کند، باید جمع آوری و منظم شود. این مدارک ممکن است شامل:
- مستندات جدید: مدارکی که در مرحله بدوی در دسترس نبوده یا کشف شده اند.
- مستندات نادیده گرفته شده: دلایل و مستنداتی که شما در مرحله بدوی ارائه کرده اید اما دادگاه به آن ها بی توجهی کرده است.
هر مدرکی که به شما در اثبات اشتباه بودن رای کمک می کند، از اهمیت بالایی برخوردار است.
شناسایی مبنای حقوقی اعتراض
اعتراض شما باید ریشه ای حقوقی و قانونی داشته باشد، نه صرفاً احساسی. باید مشخص کنید که رای دادگاه به چه دلیل و بر اساس کدام ماده قانونی یا اصل حقوقی، نادرست است. دلایل رایج برای اعتراض عبارتند از:
- مخالفت با قانون: رای صادره مغایر با یک یا چند ماده از قوانین جاری کشور است.
- عدم توجه به ادله: دادگاه به مستندات و ادله ارائه شده توسط شما توجه نکرده یا آن ها را نادیده گرفته است.
- اشتباه در تفسیر: دادگاه یک ماده قانونی یا یک سند را به اشتباه تفسیر کرده است.
- عدم رعایت تشریفات دادرسی: دادگاه مراحل قانونی دادرسی را به درستی رعایت نکرده است (مثلاً ابلاغ صحیح انجام نشده یا مهلت های قانونی نقض شده است).
- اشتباه در استنباط و تطبیق: دادگاه واقعیت های پرونده را به درستی تشخیص نداده یا قانون را به اشتباه بر وقایع تطبیق داده است.
مشورت با وکیل متخصص
پیچیدگی های حقوقی و ظرایف قانونی در امر اعتراض به رای دادگاه، ضرورت مشاوره با یک وکیل متخصص را دوچندان می کند. یک وکیل مجرب می تواند:
- نوع صحیح اعتراض (واخواهی، تجدیدنظرخواهی و…) را بر اساس وضعیت پرونده شما تشخیص دهد.
- مهلت های قانونی را به دقت محاسبه و رعایت کند.
- مبنای حقوقی اعتراض شما را شناسایی و به بهترین نحو مستدل کند.
- لایحه اعتراض را با رعایت تمامی اصول شکلی و ماهوی تنظیم کند.
- در صورت نیاز، در مراحل دادرسی بعدی از شما دفاع کند.
تجربه نشان داده است که پرونده هایی که با همراهی وکیل پیش می روند، شانس موفقیت بسیار بالاتری دارند. هزینه مشاوره و حتی حق الوکاله، در بسیاری از موارد به صرفه تر از از دست دادن یک پرونده به دلیل عدم آگاهی یا اشتباهات شکلی است.
رعایت مهلت های قانونی
مهلت های قانونی در فرآیند اعتراض به رای دادگاه، از اهمیت حیاتی برخوردارند. عدم رعایت حتی یک روز از این مهلت ها می تواند منجر به رد اعتراض و قطعی شدن رای شود، حتی اگر حق با شما باشد. بنابراین:
- تاریخ دقیق ابلاغ رای را یادداشت کنید.
- با دقت، مهلت قانونی اعتراض (۲۰ روز یا ۲ ماه) را محاسبه کنید.
- در صورت لزوم، قبل از اتمام مهلت، اقدامات لازم برای ثبت اعتراض را انجام دهید.
رعایت مهلت های قانونی در اعتراض به رای دادگاه، از حیاتی ترین اصول است. حتی یک روز تأخیر می تواند به معنای از دست دادن فرصت دفاع و قطعی شدن رای باشد.
نحوه نوشتن لایحه اعتراض به رای دادگاه: راهنمای عملی و ساختار اصلی
نگارش یک لایحه اعتراض به رای دادگاه، نیازمند دقت، دانش حقوقی و رعایت اصولی است که نه تنها محتوای آن را مستدل می کند، بلکه تأثیرگذاری آن را نیز افزایش می دهد. لایحه شما باید به گونه ای نوشته شود که برای قاضی واضح، مختصر، مستند و قانع کننده باشد.
اصول طلایی نگارش لایحه حقوقی
- وضوح، اختصار و دقت: از جملات طولانی و پیچیده بپرهیزید. مطالب را روشن، خلاصه و دقیق بیان کنید تا قاضی بتواند به سرعت و بدون ابهام، منظور شما را درک کند.
- استناد به قانون (بدون احساسات): لایحه باید بر پایه های حقوقی و مواد قانونی استوار باشد. از بیان احساسات شخصی، شکایت های بی مورد و حملات لفظی به طرف مقابل یا دادگاه خودداری کنید. منطق حقوقی، اساس اعتراض شماست.
- رعایت ادب و احترام قضایی: همیشه لحنی محترمانه و مؤدبانه در لایحه خود به کار ببرید. این امر نه تنها نشان دهنده حرفه ای بودن شماست، بلکه بر دیدگاه قاضی نسبت به پرونده شما نیز تأثیر مثبت می گذارد.
- ساختار منطقی و سازمان یافته: لایحه باید دارای یک ساختار مشخص و منطقی باشد؛ با مقدمه ای روشن، بیان دلایل بند به بند، و درخواستی صریح و مشخص.
اجزای گام به گام لایحه اعتراض
یک لایحه اعتراض به رای دادگاه، معمولاً از بخش های زیر تشکیل شده است:
الف) بخش سربرگ و مشخصات عمومی
- نام و آدرس مرجع رسیدگی کننده: در بالای صفحه، نام مرجع قضایی که لایحه به آن ارسال می شود را به درستی بنویسید؛ مثلاً ریاست محترم دادگاه تجدیدنظر استان [نام استان]، ریاست محترم دیوان عالی کشور یا ریاست محترم شعبه [شماره شعبه] دادگاه [بدوی/تجدیدنظر] [نام شهر].
- شماره پرونده کلاسه، شماره دادنامه و تاریخ صدور: این اطلاعات را به دقت از رای صادره استخراج و قید کنید.
- تاریخ و شماره ابلاغ رای: تاریخ دقیق ابلاغ رای به شما بسیار مهم است و برای محاسبه مهلت قانونی استفاده می شود.
- عنوان دقیق لایحه: عنوان باید نوع اعتراض را مشخص کند؛ مثلاً لایحه تجدیدنظرخواهی از دادنامه شماره…، لایحه واخواهی از رای غیابی شماره… یا دادخواست فرجام خواهی.
ب) مشخصات کامل طرفین
شامل اطلاعات دقیق اعتراض کننده (تجدیدنظرخواه/واخواه/فرجام خواه) و طرف مقابل (تجدیدنظرخوانده/واخوانده/فرجام خوانده) است:
- مشخصات اعتراض کننده: نام، نام خانوادگی، نام پدر، کدملی، شغل، آدرس دقیق پستی، شماره تماس.
- مشخصات طرف مقابل: نام، نام خانوادگی، نام پدر، کدملی، شغل (در صورت اطلاع)، آدرس دقیق پستی.
- (در صورت داشتن وکیل: مشخصات کامل وکیل و شماره پروانه وکالت او نیز باید درج شود.)
ج) موضوع اعتراض
در این قسمت، باید به طور خلاصه و دقیق، موضوع دعوا و رای مورد اعتراض را بیان کنید. به عنوان مثال: اعتراض به دادنامه شماره […] صادره از شعبه […] دادگاه […] در خصوص دعوای مطالبه وجه و خسارت تأخیر تأدیه.
د) شرح ماجرا و دلایل اعتراض (قلب لایحه)
این بخش مهم ترین قسمت لایحه شماست و باید به صورت کاملاً حقوقی، منطقی و مستدل نوشته شود:
- توضیح مختصری از جریان پرونده و رای صادره: خلاصه ای از اتفاقات مهم پرونده و محتوای اصلی رای مورد اعتراض ارائه دهید تا قاضی بتواند به سرعت در جریان امر قرار گیرد.
- بیان دلایل و جهات اعتراض به صورت بند به بند: دلایل خود را به صورت شماره گذاری شده یا بند به بند، جداگانه و با وضوح کامل بیان کنید. هر دلیل باید به صورت مستقل و کامل توضیح داده شود.
- استناد به مواد قانونی، اصول حقوقی، رویه قضایی و نظریات مشورتی: برای هر دلیل، به ماده قانونی مرتبط، اصل حقوقی مربوطه (مانند اصل برائت، قاعده لاضرر)، رویه های قضایی مشابه یا نظریات مشورتی اداره حقوقی قوه قضائیه استناد کنید.
- ارائه مستندات و شواهد جدید یا نادیده گرفته شده: اگر مدارک جدیدی در اختیار دارید یا دادگاه به مستندات قبلی شما توجه نکرده، آن ها را ذکر کرده و توضیح دهید که چگونه این مدارک، رای صادره را باطل می کنند.
- مثال هایی برای دلایل رایج اعتراض:
- اشتباه دادگاه در تطبیق قانون بر موضوع دعوا؛ مثلاً استناد به ماده ای که با ماهیت دعوا سازگار نیست.
- عدم توجه دادگاه به ادله و مستندات قطعی و مؤثر ارائه شده توسط اعتراض کننده.
- عدم رعایت تشریفات قانونی دادرسی که منجر به تضییع حق دفاع شده است (مثلاً عدم ابلاغ صحیح).
- استناد دادگاه به شهادت شهود فاقد شرایط قانونی (مثلاً شهادت فرد دارای سابقه محکومیت کیفری).
- عدم احراز ارکان جرم یا حق مورد ادعا در رای صادره.
ه) درخواست نهایی از دادگاه
در این قسمت، باید به صورت صریح و بدون ابهام، درخواست خود را از دادگاه بیان کنید. مثلاً: با عنایت به دلایل معنونه، از محضر عالی درخواست نقض دادنامه شماره […] صادره، رسیدگی ماهوی مجدد و صدور حکم شایسته بر برائت/استحقاق موکل/اینجانب را دارم. یا درخواست نقض قرار صادره و صدور قرار دستور رسیدگی مجدد را دارم.
و) ضمائم
در این بخش، لیست کاملی از تمامی مدارک و مستنداتی که به لایحه پیوست کرده اید، ارائه می شود:
- رونوشت مصدق رای مورد اعتراض.
- فیش پرداخت هزینه های دادرسی.
- کپی مصدق تمامی مستندات و ادله (مانند قرارداد، چک، گواهی، شهادت نامه، نظریه کارشناسی و…).
- وکالت نامه وکیل (در صورت داشتن وکیل).
ز) امضا و تاریخ
در انتهای لایحه، تاریخ نگارش و امضای اعتراض کننده (یا وکیل او) درج می شود.
نمونه های کاربردی نوشتن اعتراض به رای دادگاه
برای درک بهتر نحوه نگارش لایحه اعتراض، در ادامه به چند نمونه کاربردی در رایج ترین موارد اشاره می کنیم. لازم به ذکر است که این نمونه ها صرفاً جنبه راهنما دارند و باید با جزئیات دقیق هر پرونده، مواد قانونی و دلایل مختص آن تطبیق داده شوند. استفاده از این نمونه ها بدون مشاوره با وکیل متخصص، توصیه نمی شود.
نمونه متن لایحه واخواهی از رای غیابی دادگاه بدوی (مطالبه وجه چک)
به: ریاست محترم شعبه [شماره شعبه] دادگاه عمومی حقوقی [نام شهر]
عنوان لایحه: لایحه واخواهی از دادنامه غیابی شماره [شماره دادنامه]
شماره پرونده کلاسه: [شماره پرونده کلاسه]
تاریخ صدور دادنامه: [تاریخ صدور]
تاریخ ابلاغ دادنامه غیابی: [تاریخ ابلاغ]
واخواه: [نام و نام خانوادگی، نام پدر، کد ملی، شغل، آدرس دقیق پستی، شماره تماس]
واخوانده: [نام و نام خانوادگی، نام پدر، کد ملی، شغل، آدرس دقیق پستی]
موضوع: واخواهی نسبت به دادنامه غیابی شماره [شماره دادنامه] صادره در خصوص مطالبه وجه چک
شرح ماجرا و دلایل واخواهی:
با سلام و احترام، به استحضار عالی می رساند:
اینجانب [نام واخواه]، در تاریخ [تاریخ ابلاغ] از طریق [نحوه ابلاغ، مثلاً سامانه ثنا] از دادنامه غیابی شماره [شماره دادنامه] صادره از شعبه محترم شما در پرونده کلاسه [شماره کلاسه] مطلع شدم. به موجب این دادنامه غیابی، اینجانب به پرداخت مبلغ [مبلغ محکومیت] به عنوان اصل خواسته و خسارات دادرسی و تأخیر تأدیه در حق واخوانده محکوم شده ام.
- اولاً، در خصوص ابلاغ، با کمال احترام، به دلیل [توضیح دلیل عدم اطلاع از ابلاغ یا عدم حضور در دادرسی، مثلاً تغییر آدرس، عدم اطلاع از ابلاغ واقعی، یا نقص در سامانه ثنا] اینجانب از جریان دادرسی و جلسات دادگاه به طور کامل بی اطلاع بودم و فرصت دفاع از خود را پیدا نکردم. لذا رای صادره به درستی غیابی محسوب می گردد و مستلزم واخواهی است.
- ثانیاً، ادعای واخوانده مبنی بر بدهکاری اینجانب به دلیل عدم پاس شدن چک شماره [شماره چک] عهده بانک [نام بانک]، با واقعیت و مستندات موجود در تضاد است. اینجانب مبلغ چک مذکور را در تاریخ [تاریخ پرداخت] (پیش از تاریخ سررسید چک) به صورت نقدی / از طریق حواله بانکی به حساب واخوانده پرداخت کرده ام. مدارک پرداخت شامل [مثلاً: فیش واریزی، استشهادیه شهود، اقرارنامه کتبی واخوانده] به پیوست این لایحه تقدیم می گردد. متأسفانه به دلیل [علت عدم بازپس گیری چک، مثلاً: اعتماد به واخوانده، عدم دسترسی به ایشان] برگ چک از ایشان پس گرفته نشد.
- ثالثاً، دادنامه غیابی به دلیل عدم ارائه مدارک کافی از سوی واخوانده و عدم اطلاع اینجانب از دادرسی، صادر شده است و با ارائه دلایل جدید و حضور در دادگاه، ماهیت موضوع به کلی روشن خواهد شد و استدلال های دادگاه محترم مبنی بر محکومیت اینجانب، قابل نقض خواهد بود.
درخواست نهایی:
با عنایت به مراتب فوق و با توجه به دلایل و مستندات معنونه، از محضر محترم دادگاه استدعای نقض دادنامه غیابی شماره [شماره دادنامه] و رسیدگی مجدد به پرونده در حضور طرفین و در ماهیت دعوا و در نهایت صدور حکم بر برائت اینجانب از دعوای واخوانده و محکومیت ایشان به پرداخت هزینه های دادرسی را دارم.
ضمائم:
- رونوشت مصدق دادنامه غیابی شماره [شماره دادنامه]
- فیش پرداخت هزینه واخواهی
- کپی مصدق فیش واریزی / استشهادیه شهود / اقرارنامه کتبی مورخ [تاریخ]
- کپی کارت ملی واخواه
با سپاس و احترام فراوان
تاریخ: [تاریخ نگارش]
امضا: [نام و نام خانوادگی واخواه]
نمونه متن لایحه تجدیدنظرخواهی (حقوقی: الزام به تنظیم سند رسمی)
به: ریاست محترم دادگاه تجدیدنظر استان [نام استان]
عنوان لایحه: لایحه تجدیدنظرخواهی از دادنامه شماره [شماره دادنامه]
شماره پرونده کلاسه: [شماره پرونده کلاسه]
شماره دادنامه تجدیدنظرخواسته: [شماره دادنامه]
تاریخ صدور دادنامه: [تاریخ صدور]
تاریخ ابلاغ دادنامه: [تاریخ ابلاغ]
تجدیدنظرخواه: [نام و نام خانوادگی، نام پدر، کد ملی، شغل، آدرس دقیق پستی، شماره تماس]
تجدیدنظرخوانده: [نام و نام خانوادگی، نام پدر، کد ملی، شغل، آدرس دقیق پستی]
موضوع: تجدیدنظرخواهی نسبت به دادنامه شماره [شماره دادنامه] صادره در خصوص دعوای الزام به تنظیم سند رسمی و مطالبه خسارت تأخیر
شرح ماجرا و دلایل تجدیدنظرخواهی:
با سلام و احترام، به استحضار عالی می رساند:
به موجب دادنامه شماره [شماره دادنامه] صادره از شعبه محترم [شماره شعبه] دادگاه عمومی حقوقی [نام شهر]، اینجانب محکوم به الزام به تنظیم سند رسمی ملک/آپارتمان به پلاک ثبتی [شماره پلاک] در حق تجدیدنظرخوانده و همچنین پرداخت خسارت تأخیر در تنظیم سند از تاریخ [تاریخ مشخص] تا زمان تنظیم سند شده ام. اینجانب ضمن احترام به رأی صادره، به دلایل ذیل نسبت به بخش مطالبه خسارت تأخیر اعتراض داشته و تقاضای نقض آن قسمت از رأی را دارم:
- اولاً، مطابق بند [شماره بند] قرارداد بیع مورخ [تاریخ قرارداد] فی مابین طرفین، تاریخ مقرر برای تنظیم سند رسمی در دفترخانه [نام دفترخانه]، مورخ [تاریخ مقرر تنظیم سند] بوده است. اما اینجانب در تاریخ مذکور با تمامی مدارک لازم در دفترخانه حاضر بودم و متأسفانه تجدیدنظرخوانده بدون هیچ توجیهی در دفترخانه حاضر نشده اند. گواهی عدم حضور صادره از دفترخانه شماره [شماره دفترخانه] به پیوست این لایحه تقدیم می گردد.
- ثانیاً، بر اساس اصل ۴ قانون آیین دادرسی مدنی، دادگاه باید بر مبنای ادله و اسناد موجود در پرونده و همچنین رعایت موازین قانونی، حکم صادر نماید. دادگاه محترم بدوی بدون توجه به گواهی عدم حضور که به روشنی عدم تقصیر اینجانب در تأخیر تنظیم سند را ثابت می کند، اقدام به صدور حکم به پرداخت خسارت تأخیر تأدیه نموده اند.
- ثالثاً، شرایط پرداخت خسارت تأخیر تأدیه طبق ماده ۵۲۲ قانون آیین دادرسی مدنی، منوط به عدم ایفای تعهد در سررسید و اثبات تقصیر متعهد است. در این پرونده، با توجه به گواهی عدم حضور، اینجانب تقصیری در تأخیر ایفا نکرده ام و بنابراین مشمول پرداخت خسارت تأخیر نخواهم بود.
درخواست نهایی:
با عنایت به مراتب معنونه و دلایل فوق، از محضر محترم دادگاه تجدیدنظر استدعای نقض آن بخش از دادنامه شماره [شماره دادنامه] که مربوط به محکومیت اینجانب به پرداخت خسارت تأخیر تنظیم سند است و در نهایت صدور حکم به رد دعوای تجدیدنظرخوانده در خصوص مطالبه خسارت تأخیر تأدیه را دارم.
ضمائم:
- رونوشت مصدق دادنامه شماره [شماره دادنامه]
- فیش پرداخت هزینه تجدیدنظرخواهی
- کپی مصدق قرارداد بیع مورخ [تاریخ قرارداد]
- کپی مصدق گواهی عدم حضور صادره از دفترخانه شماره [شماره دفترخانه] مورخ [تاریخ]
با سپاس و احترام فراوان
تاریخ: [تاریخ نگارش]
امضا: [نام و نام خانوادگی تجدیدنظرخواه]
نمونه متن لایحه تجدیدنظرخواهی (کیفری: جرم سرقت)
به: ریاست محترم دادگاه تجدیدنظر استان [نام استان]
عنوان لایحه: لایحه تجدیدنظرخواهی از دادنامه شماره [شماره دادنامه]
شماره پرونده کلاسه: [شماره پرونده کلاسه]
شماره دادنامه تجدیدنظرخواسته: [شماره دادنامه]
تاریخ صدور دادنامه: [تاریخ صدور]
تاریخ ابلاغ دادنامه: [تاریخ ابلاغ]
تجدیدنظرخواه: [نام و نام خانوادگی، نام پدر، کد ملی، شغل، آدرس دقیق پستی، شماره تماس]
تجدیدنظرخوانده (شاکی): [نام و نام خانوادگی، نام پدر، کد ملی، شغل، آدرس دقیق پستی]
موضوع: تجدیدنظرخواهی نسبت به دادنامه شماره [شماره دادنامه] صادره در خصوص محکومیت به جرم سرقت
شرح ماجرا و دلایل تجدیدنظرخواهی:
با سلام و احترام، به استحضار عالی می رساند:
اینجانب [نام تجدیدنظرخواه]، به موجب دادنامه شماره [شماره دادنامه] صادره از شعبه محترم [شماره شعبه] دادگاه کیفری دو [نام شهر]، در پرونده کلاسه [شماره کلاسه]، به اتهام سرقت [مثلاً: یک دستگاه گوشی موبایل] محکوم به [میزان مجازات، مثلاً: حبس و شلاق] شده ام. اینجانب به هیچ وجه مرتکب جرم انتسابی نشده ام و به دلایل ذیل نسبت به دادنامه صادره اعتراض داشته و تقاضای نقض آن را دارم:
- اولاً، دادگاه محترم بدوی در احراز رکن مادی و معنوی جرم سرقت دچار اشتباه شده است. مطابق ماده ۲۶۷ قانون مجازات اسلامی، سرقت عبارت از ربودن مال متعلق به غیر است. در این پرونده، هیچ دلیل متقنی مبنی بر اینکه اینجانب مال مذکور را ربوده ام، ارائه نشده است. شهادت شهود نیز مبهم و دارای تناقض بوده و فاقد شرایط قانونی شهادت شرعی است.
- ثانیاً، در زمان وقوع جرم ادعایی (تاریخ [تاریخ وقوع جرم])، اینجانب در شهر [نام شهر دیگر] در محل کار/اقامت خود حضور داشتم و ارائه دلایلی برای اثبات این موضوع، مانند [مثلاً: فیش حقوقی، گزارش حضور و غیاب اداره، بلیط مسافرتی، استشهادیه همکاران/همسایگان]، امکان پذیر است که متأسفانه در مرحله بدوی به طور کامل مورد توجه قرار نگرفته یا فرصت کافی برای ارائه آن به اینجانب داده نشده است. مستندات مربوط به حضور اینجانب در تاریخ و ساعت مشخص در محل دیگر، به پیوست تقدیم می گردد.
- ثالثاً، اصول کلی دادرسی کیفری از جمله اصل برائت (ماده ۳۷ قانون اساسی) و قاعده درأ (در صورت وجود شک و تردید، حکم به برائت صادر می شود) در این پرونده رعایت نشده است. با وجود ابهامات و تردیدهای جدی در دلایل اثباتی شاکی، دادگاه به جای اعمال اصل برائت، حکم به محکومیت صادر کرده است.
درخواست نهایی:
با عنایت به دلایل و مستندات فوق الذکر، از محضر محترم دادگاه تجدیدنظر استدعای نقض دادنامه شماره [شماره دادنامه] صادره از دادگاه بدوی و صدور حکم بر برائت اینجانب از اتهام سرقت را دارم.
ضمائم:
- رونوشت مصدق دادنامه شماره [شماره دادنامه]
- فیش پرداخت هزینه تجدیدنظرخواهی
- کپی مصدق فیش حقوقی/گزارش حضور و غیاب/استشهادیه مورخ [تاریخ]
- کپی کارت ملی تجدیدنظرخواه
با سپاس و احترام فراوان
تاریخ: [تاریخ نگارش]
امضا: [نام و نام خانوادگی تجدیدنظرخواه]
نمونه متن لایحه تجدیدنظرخواهی (خانواده: مهریه)
به: ریاست محترم دادگاه تجدیدنظر استان [نام استان]
عنوان لایحه: لایحه تجدیدنظرخواهی از دادنامه شماره [شماره دادنامه]
شماره پرونده کلاسه: [شماره پرونده کلاسه]
شماره دادنامه تجدیدنظرخواسته: [شماره دادنامه]
تاریخ صدور دادنامه: [تاریخ صدور]
تاریخ ابلاغ دادنامه: [تاریخ ابلاغ]
تجدیدنظرخواه: [نام و نام خانوادگی، نام پدر، کد ملی، شغل، آدرس دقیق پستی، شماره تماس]
تجدیدنظرخوانده: [نام و نام خانوادگی، نام پدر، کد ملی، شغل، آدرس دقیق پستی]
موضوع: تجدیدنظرخواهی نسبت به دادنامه شماره [شماره دادنامه] صادره در خصوص محکومیت به پرداخت مهریه به نرخ روز
شرح ماجرا و دلایل تجدیدنظرخواهی:
با سلام و احترام، به استحضار عالی می رساند:
اینجانب [نام تجدیدنظرخواه]، به موجب دادنامه شماره [شماره دادنامه] صادره از شعبه محترم [شماره شعبه] دادگاه خانواده [نام شهر]، در پرونده کلاسه [شماره کلاسه]، به پرداخت [تعداد] سکه بهار آزادی به عنوان مهریه به نرخ روز، در حق تجدیدنظرخوانده (همسرم) محکوم شده ام. اینجانب با احترام به رای صادره، به دلایل حقوقی ذیل، نسبت به محاسبه مهریه به نرخ روز معترض بوده و تقاضای نقض این بخش از رای را دارم:
- اولاً، عقدنامه ازدواج فی مابین اینجانب و تجدیدنظرخوانده در تاریخ [تاریخ عقدنامه، مثلاً ۱۳۸۰/۰۵/۱۰] منعقد گردیده است. مطابق تبصره ۲ ماده ۱۰۸۲ قانون مدنی (الحاقی سال ۱۳۸۱)، در صورتی که تاریخ وقوع عقد از تاریخ لازم الاجرا شدن قانون (ماده ۱۰۸۲ اصلاحی) یعنی قبل از سال ۱۳۸۱ باشد، مهریه بر اساس مبلغ مندرج در عقدنامه محاسبه می گردد، نه به نرخ روز.
- ثانیاً، دادگاه محترم بدوی بدون توجه به تاریخ دقیق انعقاد عقد (که قبل از سال ۱۳۸۱ بوده است)، اقدام به محاسبه و حکم به پرداخت مهریه به نرخ روز نموده اند که این امر خلاف قانون صریح می باشد. مهریه صحیح بر اساس [تعداد] سکه مندرج در عقدنامه و ارزش آن در زمان عقد قابل مطالبه است.
- ثالثاً، دلایل و مستندات ارائه شده در مرحله بدوی از جمله [مثلاً: کپی عقدنامه و استناد به تبصره مذکور] به درستی مورد توجه قرار نگرفته است که منجر به صدور حکمی برخلاف موازین قانونی شده است.
درخواست نهایی:
با عنایت به مراتب معنونه و دلایل فوق، از محضر محترم دادگاه تجدیدنظر استدعای نقض آن بخش از دادنامه شماره [شماره دادنامه] که مربوط به محاسبه مهریه به نرخ روز است و در نهایت صدور حکم به محاسبه و پرداخت مهریه بر اساس مبلغ مندرج در عقدنامه و تاریخ وقوع عقد را دارم.
ضمائم:
- رونوشت مصدق دادنامه شماره [شماره دادنامه]
- فیش پرداخت هزینه تجدیدنظرخواهی
- کپی مصدق عقدنامه ازدواج
- کپی کارت ملی تجدیدنظرخواه
با سپاس و احترام فراوان
تاریخ: [تاریخ نگارش]
امضا: [نام و نام خانوادگی تجدیدنظرخواه]
نمونه متن لایحه فرجام خواهی (تاکید بر جهات نقض رای از سوی دیوان عالی)
به: ریاست محترم دیوان عالی کشور
عنوان لایحه: دادخواست فرجام خواهی از دادنامه شماره [شماره دادنامه]
شماره پرونده کلاسه: [شماره پرونده کلاسه]
شماره دادنامه فرجام خواسته: [شماره دادنامه]
تاریخ صدور دادنامه: [تاریخ صدور]
تاریخ ابلاغ دادنامه: [تاریخ ابلاغ]
فرجام خواه: [نام و نام خانوادگی، نام پدر، کد ملی، شغل، آدرس دقیق پستی، شماره تماس]
فرجام خوانده: [نام و نام خانوادگی، نام پدر، کد ملی، شغل، آدرس دقیق پستی]
موضوع: فرجام خواهی از دادنامه شماره [شماره دادنامه] صادره از شعبه [شماره شعبه] دادگاه تجدیدنظر استان [نام استان]
شرح ماجرا و جهات فرجام خواهی:
با سلام و احترام، به استحضار عالی می رساند:
اینجانب [نام فرجام خواه]، به موجب دادنامه شماره [شماره دادنامه] صادره از شعبه محترم [شماره شعبه] دادگاه تجدیدنظر استان [نام استان] در پرونده کلاسه [شماره کلاسه]، محکوم به [خلاصه حکم صادره] شده ام. با احترام به مرجع قضایی، به دلایل و جهات قانونی ذیل، نسبت به دادنامه مذکور فرجام خواهی نموده و تقاضای نقض آن را از دیوان عالی کشور دارم:
- اولاً، دادنامه فرجام خواسته، مغایر با نص صریح ماده [شماره ماده] قانون [نام قانون، مثلاً آیین دادرسی مدنی] می باشد. [توضیح دهید که چگونه رای دادگاه تجدیدنظر، بر خلاف ماده قانونی مشخصی صادر شده است. مثلاً: دادگاه محترم تجدیدنظر، به رغم وجود ایراد شکلی جدی در ابلاغ دادنامه بدوی (مغایر با ماده ۶۸ قانون آیین دادرسی مدنی)، اقدام به تأیید رای بدوی نموده اند، در حالی که این ایراد منجر به تضییع حق دفاع اینجانب گردیده است. دیوان عالی کشور در آرای متعدد خود (مانند رای شماره…) بر لزوم رعایت دقیق این ماده تأکید نموده است.]
- ثانیاً، دادنامه مذکور بدون توجه به ادله اثباتی قطعی و مستندات قانونی موجود در پرونده صادر شده است. [توضیح دهید که کدام مستند مهم (مثلاً یک سند رسمی، نظر کارشناسی قطعی و… که در مراحل قبلی ارائه شده) به طور کامل نادیده گرفته شده و این بی توجهی، موجب نقض آشکار قانون و عدول از وظیفه دادگاه در رسیدگی به کلیه ادله شده است.]
- ثالثاً، عدم رعایت تشریفات قانونی دادرسی در مرحله تجدیدنظر که منجر به نقض اصول دادرسی عادلانه گردیده است. [توضیح دهید که چه تشریفاتی (غیر از موارد شکلی که مربوط به نقض قانون است) در دادگاه تجدیدنظر رعایت نشده که بر نتیجه دادرسی تأثیر گذاشته است.]
درخواست نهایی:
با عنایت به جهات فرجام خواهی فوق الذکر و مستندات پیوست، از محضر محترم دیوان عالی کشور استدعای نقض دادنامه شماره [شماره دادنامه] صادره از شعبه محترم [شماره شعبه] دادگاه تجدیدنظر استان [نام استان] و ارجاع پرونده به شعبه هم عرض جهت رسیدگی مجدد را دارم.
ضمائم:
- رونوشت مصدق دادنامه فرجام خواسته
- فیش پرداخت هزینه فرجام خواهی
- کپی مصدق مدارک و مستندات مورد استناد در جهات فرجام خواهی
- وکالت نامه وکیل (در صورت وجود)
با سپاس و احترام فراوان
تاریخ: [تاریخ نگارش]
امضا: [نام و نام خانوادگی فرجام خواه / وکیل]
نمونه متن لایحه اعاده دادرسی (مثالی برای کشف مدرک جدید)
به: ریاست محترم شعبه [شماره شعبه] دادگاه [بدوی/تجدیدنظر] [نام شهر] (دادگاه صادرکننده رای قطعی)
عنوان لایحه: دادخواست اعاده دادرسی از دادنامه قطعی شماره [شماره دادنامه]
شماره پرونده کلاسه: [شماره پرونده کلاسه]
شماره دادنامه قطعی: [شماره دادنامه]
تاریخ صدور دادنامه قطعی: [تاریخ صدور]
تاریخ ابلاغ دادنامه قطعی: [تاریخ ابلاغ]
درخواست کننده اعاده دادرسی: [نام و نام خانوادگی، نام پدر، کد ملی، شغل، آدرس دقیق پستی، شماره تماس]
طرف مقابل: [نام و نام خانوادگی، نام پدر، کد ملی، شغل، آدرس دقیق پستی]
موضوع: اعاده دادرسی نسبت به دادنامه قطعی شماره [شماره دادنامه] به دلیل کشف مدارک جدید
شرح ماجرا و جهات اعاده دادرسی:
با سلام و احترام، به استحضار عالی می رساند:
اینجانب [نام درخواست کننده اعاده دادرسی]، به موجب دادنامه قطعی شماره [شماره دادنامه] صادره از شعبه محترم شما در پرونده کلاسه [شماره کلاسه]، محکوم به [خلاصه حکم صادره، مثلاً: پرداخت مبلغ [مبلغ] بابت مطالبه وجه سند عادی] شده ام. این حکم در تاریخ [تاریخ قطعی شدن] قطعی گردیده است. اکنون، به دلیل کشف مدارک جدید و حیاتی که در جریان دادرسی امکان ارائه آن ها وجود نداشته، طبق بند ۳ ماده ۴۲۶ قانون آیین دادرسی مدنی، درخواست اعاده دادرسی را تقدیم می دارم:
- اولاً، دادنامه قطعی مذکور بر پایه [خلاصه مبنای حکم، مثلاً: ادعای طرف مقابل مبنی بر عدم پرداخت مبلغ سند عادی] صادر شده است.
- ثانیاً، پس از قطعیت حکم، مدرک بسیار مهمی به دست آمده که حکایت از بطلان ادعای طرف مقابل و حقانیت اینجانب دارد. این مدرک جدید عبارت است از [توضیح دقیق مدرک، مثلاً: فیش واریزی بانک ملت به شماره رهگیری […] مورخ […] به مبلغ […] ریال که نشان دهنده پرداخت کامل وجه سند عادی به حساب [نام صاحب حساب] طرف مقابل می باشد.].
- ثالثاً، این مدرک در جریان دادرسی اولیه و تجدیدنظرخواهی به دلیل [توضیح دلیل عدم ارائه مدرک، مثلاً: مفقودی فیش واریزی و عدم امکان اخذ المثنی از بانک در آن زمان، یا کشف آن از میان مدارک قدیمی پس از تحقیقات گسترده] به هیچ وجه در دسترس اینجانب نبوده و امکان ارائه آن به دادگاه فراهم نبوده است.
- رابعاً، تاریخ کشف این مدرک [تاریخ کشف، مثلاً: مورخ ۱۴۰۲/۱۲/۱۵] بوده و این دادخواست اعاده دادرسی در مهلت قانونی (۲۰ روز از تاریخ کشف) تقدیم گردیده است.
درخواست نهایی:
با عنایت به کشف مدرک جدید و حیاتی فوق الذکر که مبنای اعاده دادرسی طبق بند ۳ ماده ۴۲۶ قانون آیین دادرسی مدنی است، از محضر محترم دادگاه استدعای قبول درخواست اعاده دادرسی، نقض دادنامه قطعی شماره [شماره دادنامه] و در نهایت صدور حکم شایسته بر بطلان دعوای طرف مقابل و برائت اینجانب را دارم.
ضمائم:
- رونوشت مصدق دادنامه قطعی شماره [شماره دادنامه]
- فیش پرداخت هزینه اعاده دادرسی
- کپی مصدق مدرک جدید (فیش واریزی / سند / …)
- استشهادیه مبنی بر تاریخ کشف مدرک (در صورت لزوم)
با سپاس و احترام فراوان
تاریخ: [تاریخ نگارش]
امضا: [نام و نام خانوادگی درخواست کننده اعاده دادرسی / وکیل]
نکته مهم: تأکید بر این است که نمونه ها جنبه راهنما دارند و باید با جزئیات پرونده تطبیق داده شوند. هر پرونده حقوقی منحصر به فرد است و نیاز به بررسی دقیق توسط یک وکیل متخصص دارد. حتی تغییر کوچک در جزئیات پرونده می تواند نوع اعتراض و دلایل آن را تغییر دهد.
پس از نگارش لایحه: مراحل ثبت و پیگیری اعتراض
تنظیم لایحه اعتراض، تنها نیمی از مسیر است. پس از آن، باید مراحل اداری و قضایی ثبت و پیگیری اعتراض را به درستی انجام دهید تا لایحه شما به مرجع صالح برسد و مورد رسیدگی قرار گیرد.
پرداخت هزینه های دادرسی اعتراض
هر نوع اعتراض به رای دادگاه، مستلزم پرداخت هزینه های دادرسی مشخصی است که بر اساس تعرفه های قانونی و با توجه به نوع دعوا (مالی یا غیرمالی) و میزان خواسته (در دعاوی مالی) تعیین می شود. این هزینه ها از طریق دفاتر خدمات الکترونیک قضایی یا در برخی موارد نادر، در دادگاه مربوطه پرداخت می شود. عدم پرداخت یا پرداخت ناقص این هزینه ها، منجر به عدم ثبت یا رد اعتراض خواهد شد. برای اطلاع دقیق از میزان هزینه، می توانید به وب سایت های خدمات قضایی مراجعه یا از کارشناسان دفاتر خدمات الکترونیک قضایی سؤال کنید.
ثبت لایحه از طریق دفاتر خدمات الکترونیک قضایی
امروزه، بیشتر لوایح و دادخواست های قضایی، از جمله لوایح اعتراض به رای دادگاه، باید از طریق دفاتر خدمات الکترونیک قضایی ثبت و ارسال شوند. مراحل کلی ثبت به شرح زیر است:
- تنظیم و تکمیل لایحه: لایحه اعتراض خود را مطابق اصول و بخش های ذکر شده در این مقاله، به صورت دقیق و کامل تنظیم کنید.
- تهیه ضمائم: تمامی مدارک و مستندات لازم را به صورت اسکن شده و با فرمت مشخص (معمولاً PDF) آماده کنید.
- مراجعه به دفتر خدمات الکترونیک قضایی: با در دست داشتن اصل مدارک شناسایی و اصل و کپی مدارک پیوست، به یکی از دفاتر خدمات قضایی مراجعه کنید.
- ثبت دادخواست: کارشناس دفتر خدمات قضایی، اطلاعات شما را در سامانه ثبت می کند و لایحه و ضمائم شما را بارگذاری می نماید.
- پرداخت هزینه: هزینه های دادرسی از طریق همین دفاتر پرداخت می شود.
- دریافت کد رهگیری: پس از ثبت موفقیت آمیز، یک کد رهگیری و شماره پرونده جدید به شما داده می شود که برای پیگیری های بعدی لازم است.
پیگیری پرونده در مرجع بالاتر
پس از ثبت لایحه، پرونده شما به مرجع قضایی بالاتر (دادگاه تجدیدنظر، دیوان عالی کشور یا همان دادگاه صادرکننده رای در مورد واخواهی و اعاده دادرسی) ارسال می شود. برای پیگیری وضعیت پرونده می توانید:
- به سامانه ابلاغ الکترونیک قضایی (ثنا) مراجعه کنید.
- با استفاده از کد رهگیری یا شماره پرونده، از طریق سامانه عدل ایران وضعیت پرونده خود را استعلام کنید.
- در صورت لزوم و در مراحل پیشرفته تر، با مراجعه حضوری به شعبه مربوطه یا از طریق وکیل خود، اطلاعات بیشتری کسب کنید.
مدت زمان تقریبی رسیدگی در هر مرحله
مدت زمان رسیدگی به اعتراضات قضایی ثابت نیست و به عوامل متعددی بستگی دارد، از جمله:
- نوع اعتراض (واخواهی معمولاً سریع تر از فرجام خواهی است).
- حجم کاری دادگاه یا مرجع رسیدگی کننده.
- پیچیدگی پرونده و نیاز به تحقیقات بیشتر یا کارشناسی.
به طور کلی، رسیدگی در دادگاه تجدیدنظر ممکن است چند ماه تا یک سال به طول انجامد و رسیدگی در دیوان عالی کشور نیز گاهی زمان بیشتری را می طلبد. مهم است که صبور باشید و پیگیری های لازم را انجام دهید.
اشتباهات رایج در نوشتن اعتراض به رای دادگاه که باید از آن ها پرهیز کنید
در فرآیند نوشتن اعتراض به رای دادگاه، برخی اشتباهات رایج می تواند به سادگی به ضرر شما تمام شود و شانس موفقیت تان را از بین ببرد. آگاهی از این خطاها به شما کمک می کند تا از آن ها دوری کنید و لایحه موثرتری ارائه دهید.
- عدم رعایت مهلت قانونی (مهم ترین اشتباه):
بسیاری از افراد به دلیل ناآگاهی یا سهل انگاری، اعتراض خود را پس از اتمام مهلت قانونی (۲۰ روز یا ۲ ماه) ثبت می کنند. این اشتباه به تنهایی می تواند منجر به رد اعتراض شما بدون بررسی ماهیت پرونده شود و رای صادره قطعی گردد. همواره تاریخ ابلاغ رای را دقیقاً محاسبه و قبل از اتمام مهلت اقدام کنید.
- بیان احساسات و دلایل غیرحقوقی به جای استدلال منطقی:
لایحه اعتراض یک سند حقوقی است، نه محلی برای ابراز خشم، ناراحتی یا گلایه از طرف مقابل یا سیستم قضایی. قاضی به دنبال دلایل حقوقی و مستندات قانونی است. بیان احساسات، طولانی کردن لایحه با مطالب نامربوط، یا توهین به طرف مقابل، نه تنها کمکی نمی کند، بلکه ممکن است دیدگاه منفی در قاضی ایجاد کند.
- کپی برداری صرف از نمونه ها بدون تطبیق با پرونده:
استفاده از نمونه های آماده بدون درک کامل و تطبیق جزئیات آن ها با پرونده خاص شما، یک اشتباه بزرگ است. هر پرونده حقوقی منحصر به فرد است و دلایل و مستندات خاص خود را دارد. کپی برداری صرف، می تواند منجر به ذکر دلایل نامربوط یا فراموشی دلایل مهم شود.
- عدم ارائه مستندات کافی یا ارائه مستندات نامرتبط:
لایحه اعتراض بدون پشتوانه مستندات، فاقد ارزش است. باید برای هر ادعا و دلیل، مدرک معتبر و مرتبط ارائه دهید. از ارائه مدارک نامربوط که فقط حجم پرونده را زیاد می کنند، پرهیز کنید. همچنین، مطمئن شوید که تمامی مستندات لازم به صورت صحیح (کپی مصدق) پیوست شده اند.
- انتخاب نادرست نوع اعتراض:
همانطور که توضیح داده شد، انواع مختلفی از اعتراض (واخواهی، تجدیدنظرخواهی، فرجام خواهی، اعاده دادرسی) وجود دارد که هر یک شرایط و مرجع رسیدگی خاص خود را دارند. انتخاب اشتباه نوع اعتراض می تواند منجر به رد دادخواست شما شود.
- عدم رعایت ادبیات و تشریفات حقوقی:
زبان نوشتار در لوایح حقوقی باید رسمی، محترمانه و دقیق باشد. استفاده از اصطلاحات عامیانه یا لحن غیررسمی، اعتبار لایحه شما را کاهش می دهد. همچنین، رعایت تمامی تشریفات شکلی (مانند درج صحیح مشخصات طرفین، شماره پرونده، تاریخ و …) ضروری است.
- خارج شدن از موضوع اصلی اعتراض:
لایحه اعتراض باید بر دلایل و جهات نقض رای مورد اعتراض متمرکز باشد. مطرح کردن موضوعات جدید یا مسائلی که قبلاً در مراحل دادرسی مورد بررسی قرار نگرفته اند (مگر در موارد خاص اعاده دادرسی یا کشف دلایل جدید)، معمولاً پذیرفته نمی شود و از تمرکز قاضی بر روی موضوع اصلی می کاهد.
از بیان احساسات و دلایل غیرحقوقی در لایحه اعتراض خودداری کنید؛ لایحه شما باید بر پایه استدلال منطقی و استناد به قانون بنا شود.
جمع بندی و توصیه نهایی: اهمیت دقت و مشاوره حقوقی
نوشتن اعتراض به رای دادگاه، یک فرآیند پیچیده و حساس است که نیازمند دقت فراوان، دانش حقوقی و رعایت کامل اصول و تشریفات قانونی است. حق اعتراض به رای دادگاه، فرصتی ارزشمند برای احقاق حق و جلوگیری از تضییع آن است، اما استفاده نادرست از این حق، نه تنها ممکن است بی نتیجه باشد، بلکه می تواند منجر به قطعی شدن رای نامطلوب و از دست رفتن کامل شانس دفاع شود.
در این مقاله به صورت جامع، با انواع طرق اعتراض مانند واخواهی، تجدیدنظرخواهی، فرجام خواهی، اعاده دادرسی و اعتراض شخص ثالث آشنا شدیم و نکات کلیدی در خصوص مهلت های قانونی، پیش نیازهای نگارش اعتراض و ساختار یک لایحه حقوقی مؤثر را بررسی کردیم. همچنین با ارائه نمونه هایی از لوایح اعتراض و اشاره به اشتباهات رایج، تلاش شد تا تصویری روشن از این فرآیند مهم ارائه شود.
مهم ترین نکته ای که در تمامی مراحل نوشتن اعتراض به رای دادگاه باید به خاطر بسپارید، اهمیت دقت و مشاوره حقوقی تخصصی است. پیچیدگی های نظام قضایی، تفاوت در قوانین و رویه های حاکم بر هر نوع دعوا، و ظرایف موجود در نگارش یک لایحه مستدل، ایجاب می کند که حتی الامکان از تجربه و دانش یک وکیل پایه یک دادگستری مجرب بهره مند شوید. یک وکیل متخصص می تواند با تحلیل دقیق پرونده شما، بهترین راهکار قانونی را پیشنهاد دهد، لایحه اعتراضیه را با رعایت تمامی اصول نگارش کرده و شما را در تمامی مراحل دادرسی راهنمایی کند. این اقدام، نه تنها شانس موفقیت شما را به طور چشمگیری افزایش می دهد، بلکه از اتلاف زمان، هزینه و انرژی شما نیز جلوگیری خواهد کرد.
در نهایت، به خاطر داشته باشید که دفاع از حقوق خود، مستلزم آگاهی، هوشمندی و اقدام به موقع است. هرگونه سهل انگاری در این مسیر، ممکن است به بهای از دست دادن حق تمام شود. بنابراین، با جدیت و پشتکار و البته با کمک گرفتن از متخصصین، برای احقاق حق خود تلاش کنید.