شیوع بسیار پایین هپاتیت در ایران / گروه‌های پرخطر، پاشنه آشیل حذف این بیماری

دکتر رشید رمضانی در گفت‌وگو با چراغونی، با بیان اینکه ششم مرداد ماه به عنوان روز جهانی «هپاتیت» نامگذاری شده، اظهار کرد: سازمان بهداشت جهانی هر ساله شعاری را برای روز جهانی هپاتیت انتخاب می‌کند و شعار سال جاری «زمان عمل فرا رسیده» “It’s Time for Action” انتخاب شده است. هدف از شعار سال جاری این است که تمام کشورهای جهان، علیه هپاتیت اقداماتی انجام دهند.

وی با اشاره به وضعیت شیوع هپاتیت در جهان خاطرنشان کرد: بررسی‌ها بیانگر این است که ۱۹۸ کشور برای حذف بیماری هپاتیت اقداماتی انجام داده‌اند و در این مسیر قرار دارند. هدف روز جهانی هپاتیت، حذف هپاتیت C و کنترل هپاتیت B است. 

ابتلای ۳۰۴ میلیون نفر به هپاتیت در دنیا

رئیس اداره کنترل و مبارزه با هپاتیت وزارت بهداشت گفت: سازمان بهداشت جهانی، آمار و ارقام مربوط به هپاتیت را منتشر می‌کند. بر اساس آمار و ارقام سازمان بهداشت جهانی، میزان ابتلاء به هپاتیت B و C طی سال گذشته میلادی ۳۵۴ میلیون نفر است که از این تعداد ۲۹۶ میلیون نفر به هپاتیت B و 58 میلیون نفر به هپاتیت C مبتلا هستند.

رمضانی ادامه داد: آمار مبتلایان به بیماری هپاتیت در سال ۲۰۲۴ نسبت به سال گذشته (میلادی) کمتر است. بر اساس آمار و ارقام سال ۲۰۲۴ سازمان بهداشت جهانی، ۳۰۴ میلیون نفر به هپاتیت B و C مبتلا هستند که از این تعداد ۵۰ میلیون نفر به هپاتیت C و ۲۵۴ میلیون نفر به هپاتیت B مبتلا هستند.

سالانه مرگ بیش از یک میلیون نفر به دلیل هپاتیت

وی درباره میزان مرگ‌ومیر ناشی از هپاتیت گفت: سالانه، حدود یک میلیون و ۲۰۰ هزار نفر در جهان به دلیل هپاتیت B و C جان خود را از دست می‌دهند. بنابر اظهار سازمان بهداشت جهانی، هر ۳۰ ثانیه، یک نفر جان خود را به دلیل هپاتیت از دست می‌دهد.

رمضانی با اشاره به مرگ یک میلیون و 200 هزار نفر در جهان به دلیل ابتلا به هپاتیت بیان کرد: پرسش «چرا میزان مرگ و میر ناشی از هپاتیت بسیار زیاد است؟» را مطرح می‌کنم. هر نوزاد ایرانی در بدو تولد واکسن هپاتیت B دریافت می‌کند، اما میزان تزریق واکسن هپاتیت ب به هنگام تولد در جهان کم است. برآوردها حاکی از آن است فقط ۴۵ درصد نوزادان دنیا در بدو تولد واکسن هپاتیت B دریافت می‌کنند.

واکسیناسیون هپاتیت برای ۳۵ میلیون نوزاد ایرانی تاکنون

رئیس اداره کنترل و مبارزه با هپاتیت وزارت بهداشت ادامه داد: به جرات می‌توان گفت که تمام نوزادان ایرانی واکسن هپاتیت B را دریافت می‌کنند. بر اساس آمار وزارت بهداشت، ۳۵ میلیون نوزاد ایرانی که از سال ۶۸ تا به امروز به دنیا آمده‌اند واکسن هپاتیت B دریافت کرده‌اند. تزریق واکسن هپاتیت B به نوزادان در هنگام تولد از افتخارات وزارت بهداشت و جمهوری اسلامی به حساب می‌آید. 

وی با اشاره به گروه‌های پرخطر هپاتیت اظهار کرد: گروه‌های پر خطری در کشور حضور دارند که جمعیت آنها حدود ۶ میلیون نفر است. علاوه بر نوزادان، گروه‌های پرخطر نیز واکسن هپاتیت دریافت کرده‌اند. بر این اساس، بیش از ۴۰ میلیون نفر در کشور واکسن هپاتیت B دریافت کرده‌اند. ایران جزو منطقه مدیترانه‌شرقی سازمان بهداشت جهانی است و تزریق بیش از ۴۰ میلیون دوز واکسن هپاتیت B در این منطقه منحصر به فرد محسوب می‌شود. 

تقسیم‌بندی کشورها برمبنای ابتلا به هپاتیت

ایران در گروه کشورهای با شیوع بسیار پایین هپاتیت

رمضانی با بیان اینکه سازمان بهداشت جهانی، کشورها را در ارتباط با بیماری هپاتیت به چند دسته تقسیم کرده، خاطرنشان کرد: برخی کشورها، شیوع بسیار بالایی دارند به نحوی که میزان شیوع در این کشورها بیش از هشت درصد است. برخی کشورها نیز شیوع «متوسط»، «کم» و «بسیار پایین» دارند و ایران جزو کشورهای با شیوع بسیار پایین قلمداد می‌شود. 

وی درباره شیوع هپاتیت‌های B و C توضیح داد: روند شیوع هپاتیت رو به کاهش است؛ به نحوی که کمتر از یک درصد جمعیت کشور به بیماری مزمن هپاتیت B و کمتر از ۰.۲ (دو دهم) درصد نیز به هپاتیت مزمن C مبتلا هستند. 

رئیس اداره کنترل و مبارزه با هپاتیت وزارت بهداشت درباره میزان مرگ و میر ناشی از هپاتیت در کشور نیز به چراغونی گفت: میزان مرگ‌ومیر ناشی از هپاتیت B و C مانند شیوع ابتلا به این بیماری رو به کاهش است و در وضعیت مطلوبی قرار داریم. 

«جمعیت های کلیدی» در معرض خطر هپاتیت

رمضانی با بیان اینکه اگرچه از منظر شیوع و کاهش مرگ ناشی از هپاتیت در وضعیت مطلوبی قرار داریم، افزود: در عین حال نیز گروه‌های پر خطری در جامعه حضور دارند که «پاشنه آشیل» کنترل هپاتیت  ایران به حساب می‌آیند. بررسی‌ها بیانگر این است که شیوع هپاتیت در میان مردم عادی وجود ندارد و این بیماری در گروه‌های پرخطر شایع است و با عنوان «جمعیت‌های کلیدی» شناخته می‌شوند. 

وی درباره جمعیت‌های کلیدی توضیح داد: زندانیان، افراد دارای رفتارهای پرخطر جنسی، افرادی که مواد مخدر تزریق یا استنشاق می‌کنند جزو گروه‌های پرخطر هپاتیت B و C به حساب می‌آیند. سازمان بهداشت جهانی معتقد است اگر وزارت بهداشت بتواند «بیماری‌یابی فعال» را در گروه‌های پرخطر نسبت به گذشته فعال‌تر کند، برنامه کوتاه‌مدت می‌تواند بیماری هپاتیت را مانند کشور مصر حذف کند.

بیماریابی «فعال» و «غیرفعال» هپاتیت در کشور

رمضانی درباره دستورالعمل معاونت بهداشت وزارت بهداشت برای حذف بیماری هپاتیت گفت: دستورالعملی به دانشگاه‌های علوم‌پزشکی کشور ابلاغ شده و نسخه جدید این دستورالعمل در حال ویرایش است. وزارت بهداشت به تمام دانشگاه‌های علوم‌پزشکی ابلاغ کرده«بیماریابی فعال» و «بیماریابی غیرفعال» را برای حذف هپاتیت در دستور کار قرار دهند. 

رئیس اداره کنترل و مبارزه با هپاتیت وزارت بهداشت درباره بیماریابی غیرفعال توضیح داد: به طور مثال اگر زنان باردار، افراد با سابقه رفتار پرخطر، افراد دارای سابقه تزریق مواد مخدر به مراکز درمانی مراجعه کردند، دانشگاه‌های علوم‌پزشکی با رضایت فرد مراجعه‌کننده می‌توانند با استفاده از کیت نسبت به شناسایی احتمالی فرد مبتلا به هپاتیت اقدام کنند. کیت‌های تشخیص سریع هپاتیت به میزان کافی در اختیار دانشگاه‌های علوم‌پزشکی قرار گرفته است. 

وی درباره بیماریابی فعال نیز اظهار کرد: مراقبان سلامت با مراجعه به به مکان‌هایی مانند زندان که احتمال شیوع هپاتیت وجود دارد نسبت به شناسایی گروه‌های پرخطر و معتادان اقدام می کنند و بیماران هپاتیت را با استفاده از کیت‌های تشخیص سریع شناسایی کنند.

درمان رایگان هپاتیت C

رمضانی با بیان اینکه درمان هپاتیت B برای گروه‌های پرخطر رایگان است، گفت: به دلیل اینکه این احتمال وجود دارد گروه‌های پرخطر نتوانند هزینه درمان هپاتیت B را پرداخت کنند، درمان این بیماری را برای گروه‌های پرخطر رایگان کرده‌ایم. همچنین درمان هپاتیت C به صورت رایگان انجام می‌شود و ایران نخستین کشوری است که درمان این بیماری را به صورت رایگان انجام می‌دهد. توزیع داروی درمان هپاتیت C به میزان کافی در سطح دانشگاه‌های علوم‌پزشکی انجام شده است. 

تلاش برای حذف هپاتیت

وی ادامه داد: برخی دانشگاه‌های علوم‌پزشکی، داروی مازاد برای هپاتیت B دارند. من از تمام افرادی که رفتار پرخطر داشته‌اند یا از ابتلا به هپاتیت اطمینان خاطر دارند، درخواست می‌کنم به مراکز درمانی مراجعه کنند تا با استفاده از کیت‌های تشخیص مولکولی از بیماری خود اطمینان خاطر داشته‌باشند و برای درمان اقدام‌کنند. 

گروه های پرخطر پاشنه آشیل حذف هپاتیت از کشور

رئیس اداره کنترل و مبارزه با هپاتیت وزارت بهداشت گفت: بازهم تاکید می‌کنم گروه‌های پرخطر، پاشنه آشیل کنترل و حذف بیماری هپاتیت به حساب می‌آیند. وزارت بهداشت، میزان فعالیت خود در ارتباط با گروه‌های پرخطر را افزایش داده و در این راستا دانشگاه‌های علوم‌پزشکی را تجهیز کرده‌ایم. هدف از تجهیز دانشگاه‌های علوم‌پزشکی علیه هپاتیت این است که هر دانشگاه بتواند ۱۰۰۰ بیمار مبتلا به هپاتیت را در هر سال شناسایی کند. اگر بتوانیم برنامه‌ها و اقدامات را به درستی انجام دهیم، زودتر از «زمان نهایی» می‌توانیم هپاتیت را حذف کنیم. منظور از زمان نهایی، سال ۲۰۳۰ است که سازمان بهداشت جهانی این سال را برای فرصت نهایی حذف هپاتیت انتخاب کرده است. 

تست تشخیص هپاتیت برای گروه های پرخطر با تجویز پزشکان عمومی

وی درباره اهداف حذف هپاتیت در کشور نیز گفت: منظور از اهداف حذف هپاتیت این است که ۹۰ درصد بیماران شناسایی شوند و به کاهش ۶۵ درصدی مرگ‌ومیر دست‌یابیم. وزارت بهداشت، تمام تمهیدات لازم برای دستیابی به اهداف حذف هپاتیت که شامل تامین تجهیزات و آموزش پزشکان عمومی است را فراهم کرده‌ است. طبق توافق وزارت بهداشت و شورای عالی بیمه، از پزشکان عمومی خواسته‌ایم که تست‌های تشخیص مولکولی را برای گروه‌های پرخطر تجویز کنند. اگر روند کنونی حذف هپاتیت با کیفیت کنونی ادامه داشته باشد طی دو یا سه سال آینده به اهداف حذف هپاتیت دست‌می‌یابیم.

پایان خبر چراغونی