استالین می خواست تروتسکی را به ایران تبعید کند رضاشاه مخالفت کرد

به گزارش خبرگزاری چراغونی، لیتوینف یکی از وزرای خارجه در دوران استالین که از دیکتاتوری او دل پرخونی داشت، در دوران وزارت خود مرتبا یادداشت های روزانه ای می نوشت و اسرار سیاست آن روز شوروی و زد و بندهای پشت پرده را یادداشت می کرد. او که نگران بود مبادا یادداشت ها به دست عمال استالین بیفتد و باعث نابودی او و خانواده اش گردد اواخر عمر یادداشت هایش را به وسیله ای به سوید فرستاد و به خواهرزاده اش سپرد که پس از مرگ او و استالین هر موقع فضا فراهم شد و خطر از میان رفت یادداشت ها را منتشر سازند. در اردیبهشت 1335 که هیاهوی ضد استالینی با نطق پرسروصدای خروشچف بلند شد، خواهرزاده ی لیتوینوف بالاخره زمان را برای نشر یادداشت های او مناسب دید و حق ترجمه ی آن را به مبلغ سیصد هزار دلار به روزنامه ی مشهور آمریکایی در آن مقطع فروخت. این روزنامه نیز به تدریج اقدام به چاپ روزانه ی این یادداشت ها کرد. بخش هایی از این یادداشت ها درباره ی تروتسکی و مبارزه ی او با استالین را که در همان زمان از روزنامه ی هرالد ترجمه و در اطلاعات هفتگی (مورخ 28 اردیبهشت 1335) منتشر شد به این شرح بود:

وقتی استالین موفق شد دستور تبعید تروتسکی را از کمیته ی حزب کمونیست بگیرد او را اول به منطقه ی آلماآتا در آسیای مرکزی (قزاقستان) تبعید کرد ولی از نفوذ تروتسکی و شهرت او و شخصیت و شجاعتش می ترسید از طرفی هم جرات نداشت او را نابود سازد. بهترین راه را در تبعید تروتسکی دید و از من که وزیر خارجه بودم تقاضا کرد از هر کشوری ممکن باشد ویزا برای تروتسکی بگیرم. ولی خود استالین ترجیح می داد اگر ممکن باشد تروتسکی یا به ایران تبعید شود یا به ترکیه که تازه به رهبری مصطفی کمال پاشا داشت سر و صورتی می گرفت تبعید کنیم.

استالین می گفت: «تروتسکی اگر به ممالک اروپا تبعید شود ممکن است اسباب زحمت شود ولی در ایران و ترکیه وضع طوری است که او نخواهد توانست کاری انجام دهد یا مثلا یک شعبه ی حزب کمونیست تشکیل دهد و برای خودش سازمانی مستقل از حزب کمونیست روسیه ایجاد نماید»!

یک کرور سرقفلی تروتسکی!

استالین آن قدر عجله و علاقه داشت شر تروتسکی به طور مسالمت آمیز از روسیه کنده شود که حاضر بود یک کرور تومان پول هم سرقفلی او به عنوان کمک به کشوری که تروتسکی را راه بدهد بپردازد آن روزها یک کرور تومان برای دولت ایران که خزانه اش خالی بود خیلی مهم بود ولی اعلیحضرت فقید که تازه داشت به ایران سر و صورتی می داد و دست های اجنبی را کوتاه می کرد و غایله ی جنگل و نفوذ کمونیست ها را از میان می برد گفت به هیچ قیمت حاضر نیست تروتسکی را اجازه ی ورود به ایران بدهد.

مصطفی کمال پاشا که هنوز از کمک تسلیحاتی روسیه استفاده می کرد جواب داد حاضر است تروتسکی را به ترکیه راه بدهد ولی به شرط این که در سفارت شوروی بماند و به هیچ عنوان قدم از سفارتخانه بیرون نگذارد.

کمال پاشا این سنگ را جلوی استالین انداخت… استالین بی اندازه عصبانی شد و گفت: «این شرقی ها از ما زرنگ تر هستند ببین چه جوابی داده است.» آن قدر عصبانی بود که پیپ خودش را زیر پا انداخت و له و لورده کرد!

بالاخره تروتسکی را به سوید فرستادند که مدت کوتاهی آن جا تحت نظر بود و بعد به آمریکای جنوبی رفت و عمال استالین آن قدر دنبال او افتادند تا در مکزیک کلکش را با یک ضربت تبر فولادی کندند.

ترجمه ی خیام به روسی

تروتسکی در عین حال که یک انقلابی خشن و سرسخت شناخته شده بود و در اولین کابینه ی لنین پس از انقلاب نیز وزارت جنگ را به عهده گرفت و فرمانده ی کل ارتش روسیه شد و در مسافرت ها با واگن زره پوش مسلح حرکت می کرد، در زمینه ی ادبیات هم تسلط داشت و جزو ادبا و نویسندگان روسیه به شمار می رفت و گاهی هم شعر می گفت از جمله وقتی در سوید بود به فکر افتاد رباعیات خیام را به زبان روسی به شعر ترجمه کند. برای فهمیدن مفهوم و مضمون حقیقی شعر خیام علاوه از ترجمه های فرانسه و انگلیسی، از یک دانشمند شرق شناس سویدی کمک گرفت و سی وشش رباعی را به شعر روسی ترجمه کرد که خیلی خوب و جالب از کار درآمد.

به طوری که دوستانش عقیده داشتند این ترجمه از ترجمه ی انگلیسی فیتز جرالد هم بهتر شده و شهرت ادبی بزرگی در دنیا برای تروتسکی ایجاد خواهد نمود!

خیام را دزدیدند

تازه سر و صدای ترجمه ی روسی خیام به وسیله ی تروتسکی توجه محافل ادبی اروپا را جلب کرده بود که یک روز ترجمه ها و پرونده ی ترجمه گم شد و تروتسکی هرچه جست وجو نمود آن را نیافت. خدمتکار خانه گفت ممکن است اشتباها کاغذها را در سبد باطله ریخته باشد!

این جریان مبهم و مرموز ماند و باعث دل سردی تروتسکی شد ولی تاه پس از سی سال معلوم شد سرقت ترجمه ها به دستور استالین بوده و برای این کار پول گزافی خرج کرده تا نگذارد تروتسکی به شهرت ادبی پرسروصدایی نایل گردد و دنیا را بیش تر متوجه او سازد!

25957