تاج عمارت «امین لشکر» ریخت – چراغونی

تاج عمارت قاجاری «امین لشکر» به همراه بخش های دیگری از این خانه فروریخت.

به گزارش چراغونی، خانه امین لشکر در محله عودلاجان تهران واقع شده و بخشی از این عمارت قاجاری در تملک شهرداری منطقه 12 است، که از سال گذشته تا همین اواخر بارها درباره سرعت تخریب آن و تبدیل شدن آن به پاتوق معتادان هشدار داده شده بود. اکنون تصاویر تازه ای از این خانه قاجاری منتشر شده که نشان می دهد بخشی از این عمارت ویران شده و تاج  آن با تزیینات آجرکاری و گچ بری نیز فروریخته است.

 «امین لشکر»، از رجال دربار قاجار، نام کاملش «میرزا قهرمان قمشه ای اصفهانی امین لشکر» بود، که در سال 1292 قمری وزیر گمرکات و رییس خالصجات بود و در آن سال ها عمارت آجری وسیع زیبا و بسیار مجللی را در ضلع شرقی میدان توپخانه بنا کرد. عبدالله مستوفی در صفحه 138 جلد اول کتاب شرح زندگانی من درباره این عمارت نوشته است: «او مبلغی به ناصرالدین شاه داد تا اجازه گشودن در به میدان و احداث سردر نمود و با گچ بری های تجملی و بنای زیبای خود بر شکوه میدان افزود، اما وی که بسیار ولخرج بود سرانجام به واسطه همین اعمالش مجبور به فروش آن خانه مجلل شد که مدت ها محل استقرار بانک انگلیسی شاهی یا شاهنشاهی بود و پس از آن نیز بانک بازرگانی ایران در آنجا استقرار یافت.»

امین لشکر در سمت وزیر گمرک خانه و رییس خالصجات مبالغ زیادی برداشت کرد و کم آورد. او در دوم ذیحجه سال 1302 قمری از سمت خود معذول شد. با آنکه 15 هزار تومان بدهی اش را شاه بخشید، اما مجبور شد که خانه و عمارت خود را در میدان توپخانه به شاه واگذار کند.

در روزنامه خاطرات اعتمادالسلطنه صفحه 406 آمده است که «خانه امین لشکر را امین الدوله از شاه خرید، 15 هزار تومان که یک جغه الماس 8000 تومانی داد و 7 هزار تومان نقد.» (تهران نامه ـ داریوش شهبازی)

وحیدرضا شهاب موحد، پژوهشگر و کنشگر بافت تاریخی تهران ـ پیش تر درباره مالکیت کنونی این خانه گفته بود که خانه امین لشکر چند سال پیش توسط شهرداری منطقه 12 تملک شده است، البته نه به صورت کامل؛ سه دانگ آن به نام یک شخص و سه دانگ دیگر به نام شهرداری است.

تاج فروریخته خانه امین لشکر که ویرانی به بخش های گسترده تری از این عمارت سرایت کرده است.

نمای دیگری از ویرانی عمارت قاجاری امین لشکر

شهاب موحد همچنین یک سال پیش از تشکیل پرونده ثبتی این خانه سخن گفته بود که به وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی هم ارسال شده است، ولی تا کنون اقدامی برای ثبت این عمارت فاخر قاجاری انجام نشده و خانه با کم توجهی در مسیر ویرانی تدریجی قرار گرفته است.

خانه امین لشکر، حوالی سال 1401، درحالی که هنوز تزیینات معماری آن تخریب نشده است.

با آنکه فعالان میراث فرهنگی بارها درباره وضعیت خانه امین لشکر و ضرورت مرمت و حفظ و احیاء آن هشدار داده اند، اما  به گفته وحیدرضا شهاب موحد، پژوهشگر و کنشگر بافت تاریخی تهران، به علت آنکه نقل و انتقال مالکیت آن عملیاتی نشده، اقدامات حفاظتی برای ملک نیز انجام نشده است.

تخریب این ملک اکنون با تداوم بارش ها شدت بیشتری گرفته و بخش هایی از آن نیز توسط معتادان خراب شده است تا به داخل آن راحت رفت و آمد کنند. خانه تاریخی امین لشکر درحالی به حال خود رها شده و به وضعیت آن توجهی نمی شود، که به مرمت و حفاظت اضطراری نیاز دارد.

نمایی از  خانه امین لشکر، سال 1393 درحالی که درها، ستون ها و پنجره های آن هنوز سالم است.

عکس های گزارش را مرجان قفقایچی گرفته و در اختیار چراغونی قرار داده است.

پایان خبر چراغونی