ختنه در ماه محرم چه حکمی دارد؟ بررسی جامع فتاوای مراجع تقلید و پاسخ به ابهامات رایج

ختنه از سنت های دیرینه و مورد تأکید در اسلام است که والدین همواره در مورد زمان انجام آن برای فرزندان پسر خود پرسش هایی دارند. یکی از دغدغه های رایج به ویژه برای خانواده های مذهبی، انجام عمل ختنه در ایام عزاداری ماه محرم و صفر است. این نگرانی اغلب به دلیل وجود تصوراتی مبنی بر عدم جواز یا کراهت انجام امور غیرضروری و شادی آور در این ماه ها شکل می گیرد.

جایگاه فقهی و اهمیت ختنه در اسلام

ختنه یک عمل مذهبی، بهداشتی و پزشکی است که از دیرباز در بسیاری از فرهنگ ها و ادیان، به ویژه در اسلام، اهمیت ویژه ای داشته است. این سنت که ریشه در آموزه های دینی و توصیه های پیامبران الهی دارد، نه تنها از جنبه عبادی مورد توجه قرار گرفته، بلکه فواید بهداشتی و پزشکی آن نیز در دوران معاصر به اثبات رسیده است.

دلایل شرعی ختنه

در آموزه های اسلامی، ختنه به عنوان یک سنت نبوی و مستحب مؤکد شناخته می شود. قرآن کریم به طور صریح به ختنه اشاره نکرده، اما در روایات اسلامی و سیره معصومین (علیهم السلام) بر آن تأکید فراوان شده است. از جمله دلایل شرعی ختنه می توان به موارد زیر اشاره کرد:

• سنت پیامبران: ختنه از سنت های حضرت ابراهیم (علیه السلام) بوده و در حدیثی از پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله) به عنوان یکی از فطرت معرفی شده است. فطرت به مجموعه اعمالی گفته می شود که موافق با سرشت و خلقت پاک انسانی است.
• تأکید پیامبر اسلام (ص) و ائمه اطهار (ع): روایات متعددی از پیامبر اکرم (ص) و ائمه اطهار (ع) وارد شده که بر استحباب و فضیلت ختنه دلالت دارند. به عنوان مثال، در حدیثی آمده است که ختنه برای پسران از جمله سنت های مؤکد اسلامی است.
• طهارت و پاکیزگی: از جمله دلایلی که برای ختنه ذکر شده، رعایت طهارت و پاکیزگی است. زیرا جمع شدن آلودگی ها در زیر پوست سر آلت تناسلی می تواند منجر به بیماری و عدم رعایت کامل طهارت در هنگام وضو و غسل شود.

اهمیت این عمل تا حدی است که در برخی روایات، نماز کودکانی که ختنه نشده اند مورد تردید قرار گرفته، هرچند این احادیث بیشتر جنبه تأکیدی دارند و بر عدم جواز نماز دلالت نمی کنند.

اهمیت بهداشتی و پزشکی ختنه

گذشته از جنبه های شرعی، علم پزشکی نوین نیز فواید قابل توجهی را برای ختنه برشمرده است. این فواید باعث شده تا ختنه به عنوان یک عمل پیشگیرانه و مؤثر در حفظ سلامت شناخته شود. برخی از مهم ترین فواید بهداشتی و پزشکی ختنه عبارتند از:

• کاهش خطر عفونت های ادراری: مطالعات نشان داده اند که نوزادان پسر ختنه نشده بیشتر در معرض عفونت های ادراری، به ویژه در سال اول زندگی، قرار دارند.
• کاهش خطر بیماری های مقاربتی: ختنه می تواند خطر ابتلا به برخی بیماری های مقاربتی (STIs) از جمله ویروس پاپیلومای انسانی (HPV) و ایدز (HIV) را کاهش دهد.
• پیشگیری از مشکلات آلت تناسلی: ختنه از بروز مشکلاتی مانند فیموز (ناتوانی در عقب کشیدن پوست ختنه گاه) و پارافیموز (عدم توانایی در بازگرداندن پوست ختنه گاه به حالت اولیه) جلوگیری می کند.
• رعایت بهداشت آسان تر: تمیز نگه داشتن آلت تناسلی ختنه شده به مراتب آسان تر است و این موضوع به حفظ بهداشت فردی در طول عمر کمک می کند.
• کاهش خطر سرطان آلت تناسلی: اگرچه این نوع سرطان نادر است، اما ختنه می تواند خطر ابتلا به آن را به طور قابل توجهی کاهش دهد.

با توجه به این مزایای پزشکی و بهداشتی، ختنه نه تنها یک تکلیف دینی، بلکه یک انتخاب هوشمندانه برای حفظ سلامت فرزندان نیز محسوب می شود.

زمان استحباب ختنه از منظر شرع

اسلام برای انجام ختنه، زمان های خاصی را به عنوان مستحب معرفی کرده است، اما هیچ محدودیت زمانی قاطع و الزامی برای اصل انجام آن در نظر نگرفته است. مشهورترین و تأکید شده ترین زمان برای ختنه، روز هفتم تولد نوزاد است. این زمان به دلیل رعایت سرعت در انجام یک سنت حسنه و همچنین کمتر بودن درد و رنج برای نوزاد در سنین پایین تر، مورد توصیه قرار گرفته است.

با این حال، اگر به هر دلیلی، ختنه در روز هفتم انجام نشود، تأخیر در آن اشکال شرعی ندارد و می توان آن را در هر زمان دیگری پیش از بلوغ انجام داد. در برخی روایات، حتی به ختنه در سنین بالاتر نیز اشاره شده است، گرچه توصیه این است که هر چه زودتر انجام شود. آنچه مهم است، اصل انجام این سنت است و زمان دقیق آن، در صورت عدم رعایت زمان استحباب، منجر به گناه یا عدم مقبولیت عمل نمی شود.

این انعطاف در زمان بندی نشان می دهد که شریعت اسلامی، راحتی و مصلحت مکلفین را نیز در نظر می گیرد و قصد ایجاد مشقت را ندارد.

ختنه نه تنها یک تکلیف دینی و سنت نبوی است، بلکه از دیدگاه علم پزشکی نیز فواید بهداشتی و پیشگیرانه فراوانی برای سلامت کودک دارد.

بررسی حکم شرعی ختنه در ماه محرم و صفر از دیدگاه مراجع تقلید

یکی از سؤالات پرتکرار برای خانواده های متدین، درباره جواز یا عدم جواز انجام عمل ختنه در ایام عزاداری ماه محرم و صفر است. بسیاری بر این باورند که انجام هرگونه عمل غیرضروری یا جشنی در این ایام، به دلیل حرمت گذاری به عزای سید و سالار شهیدان، شایسته نیست. برای روشن شدن این موضوع، لازم است به فتاوای مراجع عظام تقلید رجوع کنیم.

تبیین مفاهیم کراهت و حرمت در فقه اسلامی

در فقه اسلامی، احکام به پنج دسته اصلی تقسیم می شوند: واجب، حرام، مستحب، مکروه و مباح. برای درک حکم ختنه در ماه محرم و صفر، شناخت دو مفهوم «حرام» و «مکروه» اهمیت دارد:

• حرام: عملی که انجام آن به طور قطع ممنوع است و ترک آن واجب. انجام حرام موجب عقوبت الهی است.
• مکروه: عملی که انجام آن پسندیده نیست، اما ممنوعیتی ندارد و ترک آن بهتر از انجام آن است. انجام مکروه گناهی ندارد، اما از ثواب عمل می کاهد یا ممکن است با آداب شریعت سازگار نباشد.
• مباح: عملی که انجام یا ترک آن مساوی است و نه ثوابی دارد و نه عقاب.

در ایام عزاداری، به خصوص در ماه محرم و صفر، از اعمالی که جنبه لهو، لعب، شادی، عروسی، عیش و نوش دارند، نهی شده و انجام آن ها یا حرام است (در صورت منافات جدی با حرمت عزاداری و توهین به شعائر) یا مکروه شدید. اما آیا ختنه نیز جزو این اعمال محسوب می شود؟

فتوای آیت الله خامنه ای (مدّظلّه العالی) درباره ختنه در محرم

بر اساس استفتائات و پاسخ های دفتر آیت الله خامنه ای (مدّظلّه العالی)، معظم له درباره حکم ختنه در ماه محرم و صفر می فرمایند: ختنه کردن در ماه محرم و صفر اشکال ندارد و کراهتی نیز ندارد. این فتوا به صراحت بیانگر این است که از نظر شرعی، انجام عمل ختنه در این ایام بلامانع است و حتی مکروه هم شمرده نمی شود. ایشان ختنه را از مصادیق لهو و لعب یا شادمانی های معمول که با عزاداری منافات دارد، نمی دانند.

نظر آیت الله سیستانی (مدّظلّه العالی) پیرامون ختنه در ایام عزاداری

دفتر آیت الله سیستانی (مدّظلّه العالی) نیز در پاسخ به پرسش های مشابه، حکم مشابهی ارائه داده است. ایشان نیز انجام ختنه در ماه محرم و صفر را جایز می دانند و اشکالی در آن نمی بینند. نکته مهم در فتوای ایشان و دیگر مراجع، عدم همراهی این عمل با هرگونه جشن و سرور است. یعنی اصل عمل ختنه ایرادی ندارد، اما برگزاری مراسمی شبیه به جشن و شادمانی که با روح عزاداری این ایام در تضاد است، صحیح نیست.

دیدگاه آیت الله مکارم شیرازی (مدّظلّه العالی) در مورد ختنه در محرم

آیت الله مکارم شیرازی (مدّظلّه العالی) نیز در پاسخ به استفتائاتی درباره ختنه در ماه محرم و صفر، فرموده اند: ختنه کردن در ایام عزاداری از قبیل ماه محرم و صفر شرعاً اشکالی ندارد. معظم له نیز بر این نکته تأکید دارند که این عمل به خودی خود جنبه شادمانی ندارد و تنها یک عمل شرعی و بهداشتی محسوب می شود. بنابراین، دلیلی برای حرمت یا کراهت آن در این ایام وجود ندارد.

فتوای آیت الله وحید خراسانی (مدّظلّه العالی) درباره ختنه در این ایام

آیت الله وحید خراسانی (مدّظلّه العالی) نیز مانند دیگر مراجع معظم، در خصوص انجام عمل ختنه در ماه های محرم و صفر، منعی شرعی قائل نیستند. فتوای ایشان نیز حاکی از عدم کراهت یا حرمت این عمل است. تأکید ایشان نیز مانند سایر مراجع، بر عدم برگزاری هرگونه مراسم جشن و شادمانی همراه با این عمل است که با شئونات عزاداری منافات داشته باشد.

جمع بندی فتاوای سایر مراجع عظام

با بررسی فتاوای سایر مراجع عظام تقلید معاصر، می توان به یک اجماع کلی دست یافت. عموم مراجع، عمل ختنه را یک سنت دینی و یک اقدام بهداشتی می دانند که ماهیت آن با شادمانی و لهو و لعب متفاوت است. بنابراین، هیچ گونه منع شرعی یا کراهت جدی برای انجام ختنه در ماه محرم و صفر از سوی اکثر مراجع مطرح نشده است. آنچه مورد تأکید قرار می گیرد، پرهیز از برگزاری هرگونه جشن، ولیمه های آنچنانی و اعمالی است که جنبه سرور و شادی داشته و با فضای عزاداری این ایام در تضاد باشد.

نتیجه گیری جامع از فتاوای مراجع

بر اساس آنچه از فتاوای مراجع عظام تقلید به دست می آید، می توان به وضوح نتیجه گرفت که عمل ختنه به خودی خود در ماه محرم و صفر، نه حرام است و نه مکروه. ختنه یک عمل جراحی ضروری یا مستحب مؤکد است که ماهیت آن با جشن و سرور متفاوت است. نگرانی هایی که در این خصوص وجود دارد، بیشتر از باب مراعات عرف و حرمت ایام عزاداری است تا یک حکم شرعی صریح. بنابراین، والدین می توانند با اطمینان خاطر، در صورت لزوم پزشکی یا تمایل به انجام این سنت دینی، در این ماه ها نیز اقدام به ختنه فرزند خود کنند، به شرط آنکه از هرگونه برگزاری مراسم جشن یا اقداماتی که با فضای عزاداری منافات دارد، پرهیز شود.

تفاوت ختنه با جشن و سرور در ایام عزاداری

درک تفاوت ماهیت عمل ختنه با مراسم جشن و سرور، کلید اصلی برای رفع ابهامات پیرامون جواز انجام ختنه در ماه محرم و صفر است. این ایام، ماه های حزن و اندوه اهل بیت (علیهم السلام) و شیعیان محسوب می شوند و پرهیز از هرگونه شادمانی، لهو و لعب و اعمال منافی با عزاداری، مورد تأکید شریعت و عرف جامعه مذهبی است.

ماهیت عمل ختنه: سنت دینی یا جشن؟

ختنه از منظر اسلام، یک سنت نبوی و مستحب مؤکد است. این عمل نه تنها جنبه عبادی دارد، بلکه با طهارت و بهداشت فرد نیز ارتباط مستقیم پیدا می کند. ختنه در اصل خود یک عمل جراحی، درمانی و پیشگیرانه است. در هیچ یک از متون دینی، ختنه به عنوان یک جشن یا مراسم شادمانی معرفی نشده است. اگرچه در برخی فرهنگ ها، ممکن است پس از ختنه، مراسمی به عنوان شکرگزاری یا ولیمه برگزار شود، اما این مراسم، جزو ذات و ماهیت عمل ختنه نیست و صرفاً یک عرف اجتماعی محسوب می شود. در حقیقت، ختنه یک تکلیف دینی است که با درد و رنج و مراقبت های پس از عمل همراه است، نه با شادی و سرور.

تمایز بین اعمال ضروری/مستحب با شادمانی

شریعت اسلام در ایام عزاداری، مؤمنان را به پرهیز از اعمالی فرا می خواند که با روح عزاداری و احترام به اهل بیت (ع) در تضاد است. این اعمال شامل جشن های عروسی، مراسم عیش و نوش، مجالس لهو و لعب و هرگونه فعالیتی است که جنبه شادی و تفریح محض دارد. اما این نهی شامل تمام فعالیت های زندگی نمی شود.

اعمالی مانند درمان بیماری ها، انجام جراحی های ضروری، رفتن به محل کار، امور تحصیلی و حتی انجام مستحباتی که ذاتاً جنبه شادمانی ندارند، در این ایام بلامانع است. ختنه نیز در دسته دوم قرار می گیرد؛ یعنی یک عمل مستحب دینی و در بسیاری موارد، یک ضرورت بهداشتی است که ماهیت آن با لهو و لعب و شادمانی فاصله دارد. به عبارت دیگر، هدف از منع شادمانی در محرم، توقف زندگی عادی و فعالیت های مشروع نیست، بلکه حفظ حرمت مصائب اهل بیت (ع) و ایجاد فضای حزن و اندوه معنوی است.

اهمیت مراعات عرف عزاداری

با وجود اینکه از نظر شرعی، اصل عمل ختنه در ماه محرم و صفر جایز است، اما رعایت عرف و شئونات عزاداری از اهمیت بالایی برخوردار است. عرف جامعه مذهبی حکم می کند که در این ایام، از هرگونه مظاهر شادی و تجملات بی مورد پرهیز شود. بنابراین، اگرچه خود ختنه اشکال ندارد، اما برگزاری مراسم جشن بزرگ به مناسبت آن، دعوت از مهمانان زیاد، پخش موسیقی و هرگونه فعالیتی که فضای شادی را تداعی کند، در این ایام ناشایست و منافی با احترام به شعائر حسینی است.

در واقع، از مومنان انتظار می رود که در این ماه ها، حتی در انجام امور مباح یا مستحب، جوانب عرفی و اخلاقی عزاداری را در نظر بگیرند و از هر عملی که ممکن است توهین به مجالس عزا تلقی شود یا فضای حزن و اندوه را بر هم بزند، خودداری کنند. ختنه را می توان به سادگی و بدون هیچ گونه تشریفات اضافی انجام داد و بدین ترتیب هم سنت دینی انجام شده و هم حرمت ایام عزاداری حفظ شود.

پاسخ به ابهامات رایج و باورهای نادرست

درباره ختنه در ماه محرم و صفر، ابهامات و باورهای نادرستی وجود دارد که در بسیاری از مواقع منجر به نگرانی های بی مورد یا تأخیر در انجام این عمل می شود. این بخش به بررسی و پاسخگویی به این پرسش ها می پردازد تا هرگونه تردید را برطرف سازد.

آیا انجام هرگونه عمل جراحی یا درمانی در ایام عزاداری اشکال شرعی دارد؟

خیر، به هیچ وجه چنین حکمی در اسلام وجود ندارد. انجام اعمال جراحی، درمانی و پزشکی ضروری، حتی در ایام عزاداری و به خصوص در ماه محرم و صفر، نه تنها اشکال شرعی ندارد، بلکه در بسیاری موارد واجب نیز هست. سلامتی و حفظ جان و مال انسان در اسلام از اهمیت بالایی برخوردار است. تصور اینکه در ایام عزاداری باید تمام فعالیت های روزمره، بهداشتی یا درمانی را متوقف کرد، کاملاً نادرست و برخلاف تعالیم اسلامی است. همان طور که زندگی عادی متوقف نمی شود، امور درمانی و بهداشتی نیز از این قاعده مستثنی نیستند. در واقع، بسیاری از مراجع تقلید حتی عمل ختنه را که جنبه مستحبی دارد، مجاز می دانند، چه رسد به اعمال جراحی ضروری که برای حفظ سلامت انجام می شوند.

آیا برای رعایت احترام بیشتر، بهتر است ختنه را به بعد موکول کرد؟

این یک تصمیم شخصی و اخلاقی است و نه یک حکم شرعی الزامی. همان طور که در فتاوای مراجع ذکر شد، ختنه در ماه محرم و صفر کراهت شرعی ندارد. اما برخی افراد ممکن است از باب رعایت احترام بیشتر به ایام عزاداری و پرهیز از هرگونه شبهه یا دلخوری، تصمیم بگیرند این عمل را به بعد از ماه صفر موکول کنند. این انتخاب، کاملاً محترم است و نشان دهنده عمق ارادت فرد به شعائر حسینی. اما باید توجه داشت که این یک تکلیف شرعی نیست و اگر فردی به دلیل شرایط خاص (مثلاً مشکلات پزشکی، هماهنگی با پزشک یا شرایط خاص کاری) ناچار به انجام ختنه در این ایام باشد، هیچ گناه یا ایراد شرعی متوجه او نیست.

مهم این است که این تصمیم شخصی به معنای ممنوعیت شرعی تلقی نشود و دیگران را نیز از انجام عملی که شرعاً جایز است، باز ندارد. همان طور که در روایات آمده، سرعت در انجام کارهای خیر و سنت ها نیکو است، مگر آنکه با واجب دیگری در تضاد باشد.

ضرورت پزشکی و اولویت سلامتی کودک

در مواردی که نیاز فوری پزشکی به ختنه وجود دارد، تأخیر در انجام آن قطعاً جایز نیست. سلامتی کودک در اولویت مطلق قرار دارد و هیچ حکم شرعی یا ملاحظه عرفی نمی تواند مانع از اقدام برای حفظ سلامت او شود. اگر پزشک تشخیص دهد که به تعویق انداختن ختنه می تواند برای کودک مشکلاتی ایجاد کند (مانند عفونت های مکرر، فیموز شدید یا سایر عوارض)، والدین موظف اند بدون فوت وقت اقدام کنند. در چنین مواردی، تأخیر نه تنها غیر ضروری، بلکه ممکن است منجر به آسیب شود و از نظر شرعی نیز مورد تأیید نیست. احکام شرعی همواره بر پایه مصالح و مفاسد واقعی بنا شده اند و هیچ گاه دستور به ضرر رساندن به خود یا دیگران، به خصوص کودکان، نمی دهند.

مقابله با خرافات پیرامون ختنه در محرم

متأسفانه در برخی جوامع، باورهای خرافی و بی اساس در مورد بدشگون بودن یا اشکال داشتن انجام برخی امور در ایام خاص، از جمله ختنه در ماه محرم، وجود دارد. این باورها هیچ گونه پایه و اساس دینی یا عقلی ندارند و صرفاً ناشی از برداشت های نادرست یا سنت های غلط رایج شده اند. اسلام همواره با خرافات و موهومات مبارزه کرده و بر عقلانیت، علم و استناد به منابع معتبر دینی تأکید دارد.

هیچ گونه دلیل شرعی یا حتی تجربه مستندی وجود ندارد که نشان دهد ختنه کردن در ماه محرم یا صفر، بدشگون است یا برای کودک مشکل ایجاد می کند. این گونه باورها باید کنار گذاشته شوند و افراد برای تصمیم گیری خود، به فتاوای مراجع تقلید و نظر پزشکان متخصص اتکا کنند.

احکام شرعی اسلام همواره بر پایه عقلانیت و حفظ مصالح و دفع مفاسد بنا شده اند و هیچ گاه دستور به ضرر رساندن به فرد یا جامعه نمی دهند.

توصیه های عملی برای والدینی که قصد ختنه در محرم را دارند

با توجه به عدم وجود منع شرعی برای ختنه در ماه محرم و صفر، اما با در نظر گرفتن حرمت این ایام عزاداری، والدین می توانند با رعایت نکاتی، هم سنت حسنه را انجام دهند و هم شئونات ماه محرم را حفظ کنند. این توصیه ها به والدین کمک می کند تا با آگاهی و اطمینان خاطر بیشتری تصمیم گیری کنند.

اولویت مشورت با پزشک و زمان بندی مناسب

اولین و مهم ترین قدم، مشورت با پزشک متخصص اطفال یا جراح عمومی است. پزشک با توجه به وضعیت سلامتی نوزاد یا کودک، بهترین زمان پزشکی برای انجام ختنه را تعیین می کند. ممکن است در برخی موارد، پزشک توصیه کند که ختنه هر چه زودتر انجام شود تا از بروز مشکلات احتمالی جلوگیری شود. در چنین شرایطی، اولویت با توصیه های پزشکی برای حفظ سلامت کودک است. اگر از نظر پزشکی زمان بندی انعطاف پذیر باشد، والدین می توانند با در نظر گرفتن عوامل دیگر، بهترین زمان را انتخاب کنند. این مشورت نه تنها از بعد پزشکی، بلکه از جنبه آرامش خاطر والدین نیز حائز اهمیت است.

پرهیز از تجملات و برگزاری مراسم جشن

همان طور که قبلاً اشاره شد، آنچه که در ایام عزاداری منافات با حرمت این ماه ها دارد، برگزاری مراسم جشن و سرور است، نه اصل عمل ختنه. بنابراین، والدینی که قصد ختنه فرزند خود را در ماه محرم یا صفر دارند، باید به طور جدی از برگزاری هرگونه مراسم جشن، مهمانی های بزرگ، ولیمه های آنچنانی یا هرگونه تجملی که فضای شادمانی را تداعی کند، پرهیز نمایند. ختنه یک عمل جراحی است و می تواند به سادگی و در محیط درمانی یا در منزل (تحت نظر پزشک) انجام شود. پس از آن نیز، مراقبت های معمول پس از جراحی کافی است و نیازی به جشن و پایکوبی نیست. این اقدام نه تنها به حفظ حرمت ایام کمک می کند، بلکه از ایجاد هرگونه شائبه یا نقد اجتماعی نیز جلوگیری می نماید.

حفظ حرمت ایام و فضای عزاداری

فراتر از پرهیز از جشن و ولیمه، والدین و خانواده باید به طور کلی فضای حزن و اندوه حاکم بر ماه محرم و صفر را محترم بشمارند. این به معنای عدم پخش موسیقی های شاد، پرهیز از شوخی های نامناسب، و حفظ یک فضای معنوی و متناسب با ایام عزاداری است. حتی در محیط خانه، می توان با رعایت این نکات، نشان داد که گرچه عمل ختنه انجام شده، اما حرمت این ماه ها فراموش نشده است. این نوع رفتار، نه تنها نشان دهنده ایمان و ارادت به اهل بیت (علیهم السلام) است، بلکه الگویی مناسب برای فرزندان و نسل های آینده نیز خواهد بود.

رجوع مستقیم به مرجع تقلید

در نهایت، برای اطمینان خاطر بیشتر و در صورت وجود هرگونه تردید یا سوال خاص، بهترین و مطمئن ترین راه، رجوع مستقیم به دفتر مرجع تقلید خود است. هر فرد مکلف است که در احکام شرعی، از مرجع تقلید خود پیروی کند. با تماس با دفاتر مراجع و مطرح کردن سؤال به صورت مستقیم، می توان دقیق ترین و به روزترین پاسخ را دریافت کرد. گرچه فتوای کلی مراجع بر عدم کراهت ختنه در محرم است، اما این رجوع شخصی می تواند آرامش روانی و اطمینان شرعی را برای والدین به ارمغان آورد.

این توصیه ها به والدین کمک می کند تا با در نظر گرفتن تمامی جوانب شرعی، پزشکی و عرفی، بهترین تصمیم را برای فرزند خود اتخاذ کنند و در عین حال، به شعائر حسینی نیز احترام بگذارند.

سوالات متداول

آیا ختنه در ماه محرم بر سلامت کودک تأثیر منفی دارد؟

خیر، هیچگونه مستند علمی یا پزشکی دال بر تأثیر منفی ختنه در ماه محرم یا صفر بر سلامت کودک وجود ندارد. زمان انجام ختنه از نظر پزشکی، به سن کودک و وضعیت سلامتی او بستگی دارد و نه به ماه های تقویمی. این باورها صرفاً خرافی هستند.

اگر نوزاد نیاز فوری به ختنه داشته باشد، آیا می توان در محرم آن را انجام داد؟

بله، قطعاً. در صورت تشخیص پزشک مبنی بر ضرورت یا فوریت پزشکی برای انجام ختنه، والدین موظف اند بدون تأخیر اقدام کنند. در چنین مواردی، اولویت با سلامت و جان کودک است و هیچ ملاحظه دیگری نمی تواند مانع از انجام عمل شود.

آیا برگزاری ولیمه ساده برای ختنه در ماه محرم اشکال دارد؟

اصل برگزاری ولیمه (اطعام برای شکرگزاری) در اسلام مستحب است. اما در ماه محرم و صفر، توصیه می شود از برگزاری ولیمه هایی که جنبه جشن و سرور پررنگ دارند یا با تجملات بی مورد همراه هستند، پرهیز شود. اگر ولیمه به صورت بسیار ساده و صرفاً برای اطعام و شکرگزاری باشد و هیچگونه مظاهر شادی در آن نباشد، و با فضای عزاداری منافاتی نداشته باشد، اشکالی ندارد، هرچند برخی افراد از باب احتیاط یا احترام بیشتر، آن را به زمان دیگری موکول می کنند.

نتیجه گیری

در جمع بندی مباحث مطرح شده، به صراحت می توان گفت که ختنه در ماه محرم و صفر از نظر غالب مراجع عظام تقلید، هیچ گونه منع شرعی یا کراهت جدی ندارد. این عمل به عنوان یک سنت دینی و یک اقدام بهداشتی و درمانی، دارای ماهیتی متفاوت با جشن و سرور است و نباید آن را با اعمال لهو و لعب که در ایام عزاداری از آن ها نهی شده، یکسان دانست. اهمیت این نکته در آن است که والدین محترم، بدون دغدغه های بی مورد شرعی، بتوانند در زمان مناسب و با مشورت پزشک متخصص، برای سلامت و رعایت سنت فرزندان خود اقدام نمایند.

با این حال، تأکید می شود که در کنار جواز شرعی، رعایت جوانب اخلاقی و عرفی عزاداری بسیار حائز اهمیت است. این بدان معناست که اگرچه ختنه خود جایز است، اما پرهیز از هرگونه برگزاری مراسم جشن، مهمانی های تجملاتی و ایجاد فضاهای شادی آور که با شأن و حرمت ماه محرم و صفر در تضاد است، امری ضروری و شایسته می باشد. بدین ترتیب، هم سنت نبوی انجام شده و هم احترام به مقام شامخ سید و سالار شهیدان، امام حسین (علیه السلام) و یاران باوفایشان، حفظ خواهد شد.