نمونه صورتجلسه طلاق رجعی

صورتجلسه طلاق رجعی سندی حیاتی است که جزئیات مربوط به جدایی را در طلاق های رجعی ثبت می کند. این صورتجلسه، مستندی رسمی از جاری شدن صیغه طلاق، تعیین مدت عده و تصریح بر حق رجوع زوج در این دوره است. این مقاله یک راهنمای جامع و کاربردی به همراه یک نمونه کامل از صورتجلسه طلاق رجعی ارائه می دهد تا به افراد درگیر این فرآیند کمک کند.

طلاق رجعی چیست؟ تعریف، شرایط و احکام کلی

طلاق رجعی یکی از انواع طلاق در نظام حقوقی ایران است که ویژگی های منحصر به فردی دارد. بر اساس قانون مدنی ایران، طلاق به دو نوع اصلی بائن و رجعی تقسیم می شود. تفاوت اصلی این دو نوع طلاق در امکان بازگشت زوج به زندگی مشترک بدون نیاز به عقد جدید است. در طلاق رجعی، زوج (مرد) حق دارد که در طول مدت عده، بدون جاری کردن مجدد عقد نکاح، به زوجه (زن) رجوع کرده و زندگی مشترک را از سر بگیرد. این حق بازگشت، از مهم ترین خصوصیات طلاق رجعی به شمار می رود.

قانون مدنی در ماده ۱۱۴۸ تصریح می کند: «در طلاق رجعی برای شوهر در مدت عده حق رجوع هست.» این بدان معناست که حتی پس از جاری شدن صیغه طلاق، رابطه زوجیت به طور کامل منحل نمی شود و تا پایان عده، زن و مرد همچنان حقوق و تکالیف خاصی نسبت به یکدیگر دارند.

شرایط تحقق طلاق رجعی

طلاق رجعی تحت شرایط خاصی محقق می شود. این شرایط عمدتاً بر اساس فقه شیعه و قانون مدنی ایران تعیین شده اند:

• زن باید در دوران یائسگی نباشد. در صورتی که زن یائسه باشد، طلاق از نوع بائن خواهد بود.
• بین زوجین نزدیکی واقع شده باشد. اگر قبل از نزدیکی، طلاق صورت گیرد، طلاق بائن و بدون عده است.
• زن باید در «طُهر غیرمواقعه» باشد. یعنی در زمان پاکی از عادت ماهیانه باشد و در آن پاکی، بین او و شوهرش نزدیکی صورت نگرفته باشد. این شرط برای اطمینان از عدم بارداری زوجه در زمان طلاق است.
• طلاق به درخواست مرد باشد. طلاق هایی که به درخواست زن یا به صورت توافقی انجام می شوند، معمولاً از نوع بائن هستند، مگر اینکه در طلاق توافقی، حق رجوع از طرف مرد اسقاط نشده باشد.
• اجرای صیغه طلاق توسط مرد یا وکیل او و با حضور دو شاهد عادل صورت گیرد.

احکام کلی طلاق رجعی نیز شامل مواردی مانند عدم سقوط حق رجوع زوج در مدت عده، لزوم پرداخت نفقه به زوجه در این مدت، و ارث بردن زوجین از یکدیگر در صورت فوت یکی از آن ها در دوران عده است که در بخش های بعدی به تفصیل بررسی خواهد شد.

صورتجلسه طلاق رجعی: مفهوم، ضرورت و جایگاه قانونی

صورتجلسه طلاق رجعی یک سند رسمی و حقوقی است که تمامی جزئیات مربوط به جاری شدن صیغه طلاق از نوع رجعی را به صورت مکتوب ثبت می کند. این سند نه تنها به عنوان یک گواهی بر وقوع طلاق عمل می کند، بلکه مبنای تعیین وضعیت حقوقی زوجین در دوران عده و پس از آن است. در واقع، این صورتجلسه، مستند قانونی برای ثبت نهایی طلاق در شناسنامه طرفین پس از اتمام مدت عده (در صورت عدم رجوع) محسوب می شود.

چرا تنظیم صورتجلسه طلاق رجعی ضروری است؟

ضرورت تنظیم صورتجلسه طلاق رجعی از چندین جنبه قابل بررسی است:

1. مستندسازی رسمی: این صورتجلسه، تاریخ دقیق جاری شدن صیغه طلاق، نوع طلاق (رجعی بودن)، مشخصات زوجین و شهود را به طور رسمی ثبت می کند. این مستندسازی از بروز اختلافات بعدی جلوگیری کرده و مرجعی معتبر برای اثبات وقایع است.
2. تعیین تکلیف حقوقی: صورتجلسه به صراحت حق رجوع زوج را در مدت عده تبیین می کند. همچنین مدت زمان عده و حقوق و تکالیف زوجین در این دوره (مانند نفقه، سکونت و ارث) در این سند قید می شود. این امر به زوجین کمک می کند تا از حقوق و مسئولیت های خود آگاه باشند.
3. مبنای ثبت نهایی: ثبت نهایی طلاق رجعی در شناسنامه ها تنها پس از پایان مدت عده و تأیید عدم رجوع مرد صورت می گیرد. صورتجلسه طلاق رجعی، سند پایه ای است که دفترخانه بر اساس آن و با دریافت تأییدیه عدم رجوع (از جمله گواهی شهود)، اقدام به ثبت قطعی طلاق می کند.
4. حل و فصل اختلافات: در صورت بروز هرگونه اختلاف نظر در مورد تاریخ طلاق، نوع آن، یا اعمال حق رجوع، صورتجلسه طلاق رجعی به عنوان یک مدرک رسمی و معتبر، نقش مهمی در حل و فصل قضایی ایفا می کند.

چه زمانی و توسط چه کسی تنظیم می شود؟

صورتجلسه طلاق رجعی بلافاصله پس از جاری شدن صیغه طلاق توسط سردفتر طلاق تنظیم می شود. سردفتر بر اساس گواهی عدم امکان سازش (یا حکم طلاق) که از دادگاه خانواده صادر شده است، صیغه طلاق را جاری کرده و سپس اقدام به تنظیم صورتجلسه می نماید. زوجین و شهود نیز باید مفاد آن را تأیید و امضا کنند. این سند سپس در دفترخانه نگهداری شده و پس از سپری شدن مدت عده و تأیید عدم رجوع، به عنوان مبنایی برای ثبت نهایی طلاق در دفاتر رسمی و شناسنامه ها به کار می رود.

محتویات ضروری و جزئیات مورد نیاز در صورتجلسه طلاق رجعی

یک صورتجلسه طلاق رجعی باید شامل اطلاعات دقیق و کاملی باشد تا از لحاظ حقوقی اعتبار لازم را داشته و تمامی جوانب قانونی را پوشش دهد. این جزئیات به دقت توسط سردفتر در دفترخانه ثبت می شود. آگاهی از این موارد برای هر دو طرف طلاق ضروری است.

اطلاعات پایه و هویتی

• مشخصات کامل زوجین: این بخش شامل نام، نام خانوادگی، نام پدر، شماره شناسنامه، کد ملی، تاریخ تولد و آدرس دقیق محل اقامت هر دو نفر است. شماره تماس نیز معمولاً برای ارتباطات بعدی درج می شود.
• تاریخ و شماره گواهی عدم امکان سازش (یا حکم طلاق): این اطلاعات نشان دهنده مستند قانونی است که بر اساس آن طلاق جاری شده است. ذکر شماره و تاریخ دقیق رای صادره از دادگاه خانواده و شعبه مربوطه ضروری است.
• تاریخ جاری شدن صیغه طلاق: این تاریخ بسیار مهم است، زیرا مبنای محاسبه مدت عده و آغاز اعمال حق رجوع زوج است.

جزئیات حقوقی طلاق

• تعیین نوع طلاق: باید به صراحت ذکر شود که طلاق از نوع رجعی است. این تصریح تمایز آن را با طلاق بائن مشخص می کند.
• مدت عده و نحوه محاسبه آن: مدت عده باید به طور دقیق و بر اساس وضعیت زوجه مشخص شود.
  • برای زنی که عادت ماهیانه می بیند، عده «سه طهر» است. یعنی سه دوره پاکی کامل پس از طلاق.
  • برای زنی که به دلیل اقتضای سن عادت ماهیانه نمی بیند (یائسه نیست ولی عادت ندارد)، عده «سه ماه» کامل قمری است.
  • برای زن باردار، عده «تا پایان وضع حمل» است.

  در صورتجلسه باید تاریخ تقریبی پایان عده نیز (بر اساس نوع عده) ذکر شود.

• تصریح به حق رجوع زوج در مدت عده: باید به وضوح قید شود که زوج در تمام طول مدت عده، مطابق ماده ۱۱۴۸ قانون مدنی، حق رجوع به زوجه را دارد. همچنین توضیح داده می شود که رجوع می تواند از طریق هر لفظ یا فعلی که دلالت بر قصد بازگشت به زندگی مشترک نماید، صورت پذیرد و در صورت تحقق آن، رابطه زوجیت مجدداً برقرار خواهد شد.
• ذکر شهود: حضور دو شاهد عادل در هنگام جاری شدن صیغه طلاق رجعی الزامی است. مشخصات کامل شهود (نام، نام خانوادگی، نام پدر، کد ملی و امضا) باید در صورتجلسه درج شود. شهود همچنین باید گواهی دهند که زوجه در طول مدت عده در منزل مشترک (یا محلی که امکان رجوع برای زوج فراهم باشد) سکونت داشته و امکان رجوع برای زوج فراهم بوده است.

حقوق و تکالیف مالی و غیرمالی

در صورتجلسه طلاق رجعی، اگرچه به طور مفصل به تمامی توافقات مالی پرداخته نمی شود (این موارد در گواهی عدم امکان سازش یا حکم طلاق دادگاه آمده اند)، اما معمولاً اشاره ای اجمالی به حقوق مالی و غیرمالی که قبلاً در دادگاه تعیین تکلیف شده اند، صورت می گیرد:

• مهریه: به پرداخت یا نحوه پرداخت مهریه اشاره می شود.
• نفقه: وضعیت نفقه زوجه در دوران عده و نفقه فرزندان (در صورت وجود) ذکر می شود.
• حضانت: تعیین وضعیت حضانت فرزندان و حق ملاقات (در صورت توافق یا حکم دادگاه) نیز می تواند در صورتجلسه قید شود.

امضاها

صورتجلسه باید توسط تمامی افراد ذی ربط امضا شود:

• امضای زوج
• امضای زوجه
• امضا و مهر سردفتر رسمی طلاق
• امضای شهود

این امضاها تأییدی بر آگاهی و پذیرش مفاد صورتجلسه توسط طرفین و تأیید صحت آن توسط سردفتر است.

نمونه کامل صورتجلسه طلاق رجعی

درک مفاد صورتجلسه طلاق رجعی نیازمند آشنایی با فرمت و محتویات آن است. در این بخش، یک نمونه کامل و استاندارد از صورتجلسه طلاق رجعی ارائه می شود که در آن جای خالی برای ورود اطلاعات خاص هر پرونده مشخص شده است. پس از ارائه قالب، به شرح تفصیلی هر بخش خواهیم پرداخت تا راهنمایی گام به گام برای پر کردن هر فیلد و درک توضیحات حقوقی مربوط به هر بند فراهم شود.

توجه به جزئیات و دقت در تکمیل صورتجلسه طلاق رجعی برای جلوگیری از هرگونه ابهام یا مشکل حقوقی در آینده ضروری است. این سند مبنای اصلی ثبت قانونی طلاق و تعیین تکلیف وضعیت زوجین در دوران عده و پس از آن خواهد بود.

>

صورتجلسه طلاق رجعی

به تاریخ: [روز / ماه / سال به حروف و عدد]

محل تنظیم: [آدرس دقیق دفترخانه طلاق]

شماره دفترخانه طلاق: [شماره دفترخانه]

مشخصات زوج:

• نام: ………………………………… نام خانوادگی: …………………………………
• نام پدر: ………………………………… شماره شناسنامه: …………………………………
• کد ملی: ………………………………… تاریخ تولد: …………………………………
• محل اقامت: ………………………………………………………………………………………………..
• شماره تماس: …………………………………

مشخصات زوجه:

• نام: ………………………………… نام خانوادگی: …………………………………
• نام پدر: ………………………………… شماره شناسنامه: …………………………………
• کد ملی: ………………………………… تاریخ تولد: …………………………………
• محل اقامت: ………………………………………………………………………………………………..
• شماره تماس: …………………………………

موضوع: ثبت طلاق رجعی و تعیین وضعیت حقوقی در دوران عده

شرح و مفاد صورتجلسه:

1. با استناد به گواهی عدم امکان سازش/حکم طلاق شماره [شماره پرونده/رای] صادره از شعبه [شماره شعبه] دادگاه خانواده [نام شهر] به تاریخ [تاریخ صدور رای]، صیغه طلاق از نوع رجعی میان زوجین فوق الذکر در تاریخ [تاریخ دقیق جاری شدن صیغه طلاق] در این دفترخانه جاری گردید.
2. زوجه مکلف است از تاریخ جاری شدن صیغه طلاق (یعنی از [تاریخ دقیق جاری شدن صیغه طلاق])، به مدت [ذکر دقیق مدت عده بر اساس وضعیت زوجه، مثلاً: سه طهر، یا سه ماه کامل، یا تا پایان وضع حمل فرزند مشترک] عده نگه دارد. پایان تقریبی مدت عده [تاریخ تقریبی پایان عده].
3. زوج (آقای [نام و نام خانوادگی زوج]) در تمام طول مدت عده مذکور، مطابق ماده ۱۱۴۸ قانون مدنی، حق رجوع به زوجه (خانم [نام و نام خانوادگی زوجه]) را دارد. رجوع می تواند از طریق هر لفظ یا فعلی که دلالت بر قصد بازگشت به زندگی مشترک و رابطه زوجیت نماید، صورت پذیرد. در صورت تحقق رجوع، رابطه زوجیت مجدداً برقرار شده و این صورتجلسه باطل و بی اعتبار خواهد شد.
4. در طول دوران عده، زوجه در حکم همسر قانونی زوج بوده و کلیه حقوق و تکالیف مربوط به زوجیت، از جمله حق دریافت نفقه [اگر حکمی صادر شده: طبق حکم شماره… مورخ…], و حق ارث بری طرفین از یکدیگر پابرجاست.
5. زوجه در طول دوران عده، متعهد به سکونت در منزل مشترک سابق [یا در صورت توافق: محلی که امکان رجوع برای زوج فراهم باشد و نشانی آن: …] می باشد و بدون اذن زوج حق ترک منزل را ندارد.
6. این طلاق، از نوع طلاق رجعی [نوبت اول/دوم] بین زوجین می باشد.
7. این صورتجلسه پس از پایان مدت عده و تأیید عدم رجوع (در صورت عدم رجوع) و ارائه گواهی شهود، مبنای ثبت نهایی طلاق در شناسنامه های طرفین خواهد بود.
8. طرفین با آگاهی کامل از مفاد این صورتجلسه و تبعات حقوقی آن، ذیل آن را امضا می نمایند.

شهود:

ما امضاکنندگان ذیل، با مشخصات زیر، شهادت می دهیم که زوجه (خانم [نام و نام خانوادگی زوجه]) از تاریخ جاری شدن صیغه طلاق تا پایان مدت عده، در منزل مشترک/محل مورد توافق سکونت داشته و امکان رجوع برای زوج فراهم بوده است.

• شاهد اول:
  • نام و نام خانوادگی: …………………………………
  • نام پدر: …………………………………
  • کد ملی: …………………………………
  • امضا: …………………………………

• شاهد دوم:
  • نام و نام خانوادگی: …………………………………
  • نام پدر: …………………………………
  • کد ملی: …………………………………
  • امضا: …………………………………

امضاکنندگان:

• امضای زوج: …………………………………
• امضای زوجه: …………………………………
• مهر و امضای سردفتر: …………………………………

شرح تفصیلی هر بخش از نمونه قالب

در این قسمت، هر بخش از صورتجلسه نمونه به تفصیل توضیح داده می شود تا نحوه تکمیل آن و نکات حقوقی مربوطه کاملاً روشن باشد.

۱. اطلاعات اولیه: تاریخ، محل تنظیم و شماره دفترخانه

• به تاریخ: تاریخ دقیق روز، ماه و سال که صورتجلسه تنظیم و صیغه طلاق جاری می شود، به حروف و عدد قید می گردد. این تاریخ نقطه شروع محاسبه عده است.
• محل تنظیم: آدرس کامل دفترخانه طلاق که در آن صیغه جاری شده، باید درج شود.
• شماره دفترخانه طلاق: شماره رسمی دفترخانه طلاق که سند را تنظیم می کند، ثبت می شود.

۲. مشخصات زوجین

تمامی فیلدهای مربوط به مشخصات زوج و زوجه باید با دقت و بر اساس اطلاعات مندرج در شناسنامه و کارت ملی تکمیل شود. این بخش شامل:

• نام و نام خانوادگی: دقیقاً مطابق اسناد هویتی.
• نام پدر: برای احراز هویت.
• شماره شناسنامه و کد ملی: اطلاعات کلیدی هویتی.
• تاریخ تولد: برای تعیین سن و احراز شرایط قانونی (مانند یائسگی برای زوجه).
• محل اقامت: آدرس دقیق و کامل محل سکونت کنونی.
• شماره تماس: برای ارتباطات ضروری.

۳. موضوع صورتجلسه

به وضوح بیان می کند که هدف از این سند، ثبت طلاق رجعی و تشریح وضعیت حقوقی زوجین در دوران عده است.

۴. شرح و مفاد صورتجلسه (بند به بند)

1. استناد به گواهی/حکم طلاق:

   در این بند، شماره پرونده یا رای دادگاه، شعبه صادرکننده و تاریخ صدور رای دادگاه خانواده ذکر می شود. این گواهی یا حکم، مجوز قانونی برای جاری شدن صیغه طلاق در دفترخانه است. تأکید بر اینکه صیغه طلاق از نوع رجعی جاری شده، حیاتی است. تاریخ دقیق جاری شدن صیغه طلاق، لحظه شروع جدایی و آغاز عده را مشخص می کند.

2. تعیین مدت عده:

   مدت عده باید به دقت بر اساس وضعیت زوجه مشخص شود.

   • سه طهر: اگر زوجه عادت ماهیانه می بیند و یائسه نیست. سردفتر با توجه به زمان جاری شدن صیغه طلاق و اطلاع از چرخه عادت ماهیانه زوجه، تاریخ تقریبی پایان سه طهر را محاسبه و درج می کند. (مثلاً: سه طهر متوالی پس از جاری شدن صیغه طلاق)
   • سه ماه کامل: اگر زوجه عادت ماهیانه نمی بیند اما یائسه نیست. تاریخ دقیق شروع و پایان سه ماه قمری مشخص می شود.
   • تا پایان وضع حمل فرزند مشترک: اگر زوجه باردار است.

   «پایان تقریبی مدت عده» باید به وضوح قید شود تا زوجین از بازه زمانی عده آگاه باشند.

3. حق رجوع زوج:

   مهم ترین ویژگی طلاق رجعی، حق رجوع مرد است. در این بند به صراحت ذکر می شود که زوج (نام و نام خانوادگی مرد) بر اساس ماده ۱۱۴۸ قانون مدنی، حق رجوع به زوجه (نام و نام خانوادگی زن) را در طول مدت عده دارد. توضیح داده می شود که رجوع می تواند با گفتار یا هر عملی که نشان دهنده تمایل به بازگشت به زندگی زناشویی باشد، محقق شود. تأکید بر این نکته که در صورت رجوع، صورتجلسه باطل و رابطه زوجیت مجدداً برقرار می شود، بسیار مهم است.

4. حقوق و تکالیف دوران عده:

   این بند تأکید می کند که در طول مدت عده، زوجه همچنان در حکم همسر شرعی و قانونی زوج است. به همین دلیل، حقوقی مانند دریافت نفقه (که ممکن است بر اساس حکم دادگاه باشد) و حق ارث بری متقابل زوجین از یکدیگر در صورت فوت یکی از آن ها در این دوره، پابرجاست. این نکته نشان دهنده تزلزل و عدم قطعیت کامل رابطه زوجیت در طلاق رجعی است.

5. سکونت زوجه در منزل مشترک:

   مطابق قانون، در طلاق رجعی، زوجه ملزم است در منزل مشترک سابق سکونت داشته باشد و مرد حق اخراج او را ندارد، مگر در موارد خاص. این بند به این تکلیف قانونی اشاره می کند و در صورت توافق بر محل دیگری برای سکونت (که امکان رجوع مرد را فراهم کند)، نشانی آن نیز باید قید شود. این شرط برای حفظ امکان رجوع مرد و اطمینان از حضور زن در دسترس او در دوران عده است.

6. نوبت طلاق رجعی:

   تعیین اینکه این طلاق، نوبت اول یا دوم طلاق رجعی میان زوجین است، اهمیت حقوقی دارد. قانون مدنی محدودیت هایی برای تکرار طلاق رجعی تعیین کرده است.

7. مبنای ثبت نهایی:

   این بند توضیح می دهد که صورتجلسه فعلی، تنها پس از اتمام مدت عده، عدم رجوع زوج و تأیید آن توسط گواهی شهود (یا رضایت زوجه به ثبت طلاق)، مبنای ثبت قطعی طلاق در شناسنامه طرفین قرار خواهد گرفت.

8. امضای طرفین:

   زوج و زوجه با امضای این بند، آگاهی کامل و رضایت خود را نسبت به تمامی مفاد صورتجلسه و تبعات قانونی آن اعلام می کنند.

۵. بخش شهود

مشخصات کامل (نام و نام خانوادگی، نام پدر، کد ملی) و امضای حداقل دو شاهد عادل ضروری است. شهود گواهی می دهند که زوجه در طول مدت عده در منزل مشترک (یا محل مورد توافق) سکونت داشته و امکان رجوع برای زوج وجود داشته اما رجوع صورت نگرفته است. این شهادت نقش کلیدی در ثبت نهایی طلاق پس از عده دارد.

۶. امضاکنندگان

در نهایت، زوج، زوجه و سردفتر با مهر و امضای خود، صحت و اعتبار صورتجلسه را تأیید می کنند.

مراحل ثبت طلاق رجعی در دفترخانه و نقش صورتجلسه در آن

فرآیند ثبت طلاق رجعی، مسیری حقوقی و مرحله به مرحله است که با تصمیم به جدایی آغاز و با ثبت نهایی آن در اسناد هویتی پایان می یابد. صورتجلسه طلاق رجعی در این فرآیند، نقش محوری ایفا می کند.

۱. مراحل پیش از دفترخانه: از دادخواست تا گواهی عدم امکان سازش

پیش از مراجعه به دفترخانه، زوج متقاضی طلاق رجعی باید مراحل قانونی را در دادگاه طی کند:

1. دادخواست طلاق: زوج با مراجعه به دادگاه خانواده و تقدیم دادخواست طلاق، درخواست خود را مطرح می کند.
2. ارجاع به داوری/مشاوره: دادگاه زوجین را به مراکز مشاوره خانواده یا داوری ارجاع می دهد تا تلاش هایی برای سازش انجام شود.
3. صدور گواهی عدم امکان سازش/حکم طلاق: در صورت عدم حصول سازش، دادگاه «گواهی عدم امکان سازش» (در طلاق یک طرفه مرد) یا «حکم طلاق» را صادر می کند. این گواهی به مدت سه ماه از تاریخ قطعیت، اعتبار دارد و زوج باید ظرف این مدت آن را به دفترخانه ارائه دهد.

۲. نقش صورتجلسه در مراحل دفترخانه

پس از صدور گواهی عدم امکان سازش، نوبت به اقدامات در دفترخانه طلاق می رسد:

1. مراجعه به دفترخانه: زوج با در دست داشتن گواهی عدم امکان سازش و مدارک هویتی به یکی از دفاتر رسمی طلاق مراجعه می کند.
2. جاری شدن صیغه طلاق و تنظیم صورتجلسه اولیه: سردفتر با بررسی مدارک و اطمینان از رعایت شرایط قانونی (از جمله حضور دو شاهد عادل)، صیغه طلاق رجعی را جاری می کند. بلافاصله پس از جاری شدن صیغه، صورتجلسه طلاق رجعی با تمامی جزئیات ذکر شده در بخش قبل (مشخصات زوجین، تاریخ، نوع طلاق، مدت عده و حق رجوع) تنظیم می شود. زوجین و شهود آن را امضا می کنند.
3. سپری شدن مدت عده: پس از تنظیم صورتجلسه، مدت عده آغاز می شود. در این دوره، همانطور که قبلاً اشاره شد، زوجه در حکم همسر قانونی زوج بوده و حقوق و تکالیف خاصی برقرار است.
4. تأیید عدم رجوع (یا ثبت رجوع): پس از پایان مدت عده، سردفتر از طریق استعلام و بررسی گواهی شهود، از عدم رجوع زوج اطمینان حاصل می کند.
   • گواهی کتبی شهود: برای تأیید عدم رجوع و ثبت نهایی طلاق، دو نفر شاهد باید کتباً گواهی دهند که زوجه در طول مدت عده در منزل مشترک یا محل مورد توافق سکونت داشته و امکان رجوع برای زوج فراهم بوده اما رجوعی صورت نگرفته است. این گواهی به ضمیمه صورتجلسه اولیه، مبنای ثبت قطعی طلاق قرار می گیرد.
   • در صورت وقوع رجوع: اگر زوج در مدت عده به زوجه رجوع کند، این رجوع در دفترخانه ثبت می شود و رابطه زوجیت مجدداً برقرار می گردد. در این حالت، صورتجلسه طلاق اولیه باطل و بی اعتبار شده و نیازی به ثبت طلاق در شناسنامه نیست.
5. ثبت نهایی طلاق در شناسنامه: پس از پایان عده و تأیید عدم رجوع زوج (با گواهی شهود یا رضایت زوجه به ثبت)، سردفتر اقدام به ثبت نهایی طلاق در دفتر ثبت طلاق و شناسنامه های زوجین می کند. این مرحله، پایان رسمی فرآیند طلاق رجعی است.

حقوق و تکالیف زوجین در دوران عده طلاق رجعی

دوران عده در طلاق رجعی، یک دوره زمانی خاص است که در آن، اگرچه صیغه طلاق جاری شده، اما رابطه زوجیت به طور کامل قطع نشده و حقوق و تکالیف ویژه ای برای زوجین وجود دارد. این دوره برای بررسی دقیق وضعیت توسط طرفین و امکان رجوع از سوی مرد، اهمیت فراوانی دارد.

۱. نفقه زوجه

یکی از مهم ترین حقوق زن در دوران عده طلاق رجعی، حق دریافت نفقه است. مطابق ماده ۱۱۰۹ قانون مدنی: «نفقه مطلقه رجعیه در زمان عده بر عهده شوهر است مگر اینکه طلاق در حال نشوز واقع شده باشد.» بنابراین، زوج موظف است در این مدت، نفقه زوجه خود را به طور کامل پرداخت کند. این نفقه شامل مسکن، خوراک، پوشاک، اثاث منزل و هزینه های درمانی می شود، مگر اینکه زن در زمان طلاق ناشزه بوده باشد (یعنی بدون دلیل موجه از تمکین خاص و عام خودداری کرده باشد).

۲. حق ارث بری

در طول دوران عده طلاق رجعی، اگر یکی از زوجین فوت کند، دیگری از او ارث می برد. این مسئله نشان دهنده آن است که رابطه زوجیت به طور کامل منحل نشده و همچنان آثار آن باقی است.

• اگر مرد در دوران عده فوت کند، زن مطلقه رجعیه از او ارث می برد.
• اگر زن مطلقه رجعیه در دوران عده فوت کند، مرد از او ارث می برد.

این حکم تا پایان مدت عده برقرار است و پس از آن، با قطعیت طلاق، حق ارث بری نیز از بین می رود.

۳. حق سکونت در منزل مشترک

زوجه در دوران عده طلاق رجعی، حق دارد در همان منزلی که قبلاً با همسرش سکونت داشته، بماند. زوج حق ندارد او را از منزل مشترک اخراج کند. این حق سکونت برای فراهم آوردن امکان رجوع مرد و نیز حفظ آرامش زن در این دوره حساس، در نظر گرفته شده است. البته در صورت توافق، می توانند محلی دیگر را برای سکونت زوجه در دوران عده تعیین کنند، مشروط بر آنکه امکان رجوع مرد به آن محل فراهم باشد.

۴. محدودیت های ازدواج مجدد

• برای زوجه: زن نمی تواند در طول دوران عده طلاق رجعی با مرد دیگری ازدواج کند. این ممنوعیت برای جلوگیری از اختلاط نسل و نیز حفظ امکان رجوع زوج است.
• برای زوج: مرد در طول دوران عده طلاق رجعی، نمی تواند با خواهر زن مطلقه خود ازدواج کند. همچنین، برای ازدواج با زن دیگری، نیاز به اجازه از زن مطلقه رجعیه ندارد، اما در صورت رجوع، باید مجدداً مراحل ازدواج را طی کند (در صورتی که رجوع نکرده باشد).

۵. ممنوعیت اخراج زوجه توسط مرد

همانطور که ذکر شد، مرد حق ندارد در طول دوران عده طلاق رجعی، زن را از منزل مشترک اخراج کند. این امر یک تکلیف قانونی برای زوج است و در صورت تخلف، زوجه می تواند از طریق مراجع قانونی پیگیری کند. هدف از این قانون، حفظ کرامت و امنیت زن و نیز فراهم آوردن بستر مناسب برای رجوع احتمالی مرد است.

نکات حقوقی و کاربردی مهم پیرامون طلاق رجعی و صورتجلسه

طلاق رجعی، با توجه به ماهیت خاص و حق رجوعی که برای مرد در نظر گرفته شده، دارای پیچیدگی های حقوقی است که آگاهی از آن ها برای زوجین و حتی وکلا ضروری است. رعایت نکات زیر می تواند از بروز مشکلات احتمالی جلوگیری کند.

لزوم مشاوره با وکیل متخصص خانواده

با توجه به ماهیت پیچیده و جزئیات حقوقی فراوان در طلاق رجعی، توصیه اکید می شود که هر دو طرف، به ویژه زوجه، قبل از هرگونه اقدام و امضای صورتجلسه، با یک وکیل متخصص خانواده مشورت کنند. وکیل می تواند تمامی جوانب پرونده را بررسی کرده، حقوق و تکالیف طرفین را به دقت تشریح نماید و از تضییع حقوق یکی از طرفین جلوگیری کند. مشاوره حقوقی تخصصی به خصوص در زمینه محاسبه دقیق عده، حقوق مالی، و نحوه اثبات عدم رجوع بسیار راهگشا خواهد بود.

پیامدهای عدم ثبت رجوع (برای زوج)

اگر زوج در دوران عده به زوجه رجوع کند اما این رجوع را در دفترخانه ثبت نکند، ممکن است با مشکلات جدی حقوقی مواجه شود. عدم ثبت رجوع باعث می شود که در اسناد رسمی، طلاق به قوت خود باقی بماند. در این صورت، اگر زوجین پس از رجوع ثبت نشده، دوباره با یکدیگر زندگی کنند و مشکلاتی پیش آید، وضعیت حقوقی آن ها مبهم خواهد بود. به عنوان مثال، در صورت فوت یکی از طرفین، ممکن است مشکلاتی در ارث بری پیش آید. بنابراین، ثبت رجوع در دفترخانه به همان میزان ثبت طلاق دارای اهمیت است.

موارد خاص عده (بارداری، یائسگی، عدم نزدیکی)

مدت عده در طلاق رجعی، همانطور که قبلاً ذکر شد، بسته به وضعیت زن متفاوت است:

• زن باردار: عده او تا زمان وضع حمل (به دنیا آوردن فرزند) است.
• زن یائسه: زن یائسه اصولاً عده طلاق ندارد و طلاق او بائن محسوب می شود.
• عدم نزدیکی: اگر بین زوجین اصلاً نزدیکی صورت نگرفته باشد، طلاق بائن بوده و عده ندارد.

این موارد باید با دقت توسط سردفتر و با مشاوره حقوقی بررسی شوند تا نوع طلاق و مدت عده به درستی تعیین گردد.

اهمیت شهادت شهود در صورتجلسه

حضور دو شاهد عادل در هنگام جاری شدن صیغه طلاق رجعی الزامی است و مشخصات آن ها در صورتجلسه اولیه قید می شود. علاوه بر این، پس از پایان عده، برای ثبت نهایی طلاق در شناسنامه، نیاز به گواهی کتبی شهود است که تأیید کنند زوجه در طول مدت عده در منزل مشترک (یا محل توافق) سکونت داشته و امکان رجوع برای زوج فراهم بوده اما رجوعی صورت نگرفته است. این گواهی به سردفتر این امکان را می دهد که از قطعیت طلاق (به دلیل عدم رجوع) اطمینان حاصل کرده و آن را به صورت رسمی ثبت کند.

نکات مربوط به طلاق رجعی نوبت اول و دوم

قانون مدنی ایران برای تعداد دفعات طلاق و رجوع محدودیت هایی قائل شده است:

• طلاق رجعی نوبت اول: اولین طلاق رجعی که بین زوجین واقع می شود.
• طلاق رجعی نوبت دوم: اگر پس از طلاق رجعی اول و رجوع مرد، یا ازدواج مجدد زوجین، مجدداً طلاق رجعی صورت گیرد، به آن طلاق رجعی نوبت دوم می گویند.
• طلاق بائن (پس از سه طلاق): اگر زوجی سه بار به صورت متوالی زن خود را طلاق رجعی داده و هر بار رجوع کند، طلاق سوم از نوع بائن خواهد بود. در این حالت، برای ازدواج مجدد با همان زن، نیاز به «محلّل» است؛ یعنی زن باید با مرد دیگری ازدواج کند و پس از جاری شدن نزدیکی و سپس طلاق از آن مرد، می تواند مجدداً با همسر سابق خود ازدواج نماید.

این نکات حقوقی اهمیت فراوانی در تعیین وضعیت آتی زوجین دارند و باید به دقت مورد توجه قرار گیرند.

در هر مرحله از طلاق رجعی، از جمله تنظیم صورتجلسه و سپری شدن دوران عده، آگاهی کامل از مفاد قانونی و مشاوره با متخصصین حقوقی می تواند از بروز مشکلات و پیچیدگی های غیرضروری جلوگیری کند.

نتیجه گیری

صورتجلسه طلاق رجعی یک سند بنیادی در فرآیند جدایی است که نه تنها وقوع طلاق را مستند می کند، بلکه چارچوب حقوقی دوران عده و شرایط پس از آن را نیز مشخص می سازد. در این مقاله به تفصیل به تعریف طلاق رجعی، شرایط و احکام کلی آن، ضرورت و جایگاه صورتجلسه طلاق رجعی، محتویات ضروری این سند و ارائه یک نمونه کامل از آن پرداختیم. همچنین، مراحل ثبت این نوع طلاق در دفترخانه، حقوق و تکالیف زوجین در دوران عده و نکات حقوقی کاربردی مهم پیرامون آن تشریح شد.

در نهایت، باید تأکید کرد که طلاق رجعی به دلیل وجود حق رجوع زوج در دوران عده، پیچیدگی های خاص خود را دارد. آگاهی از تمامی جوانب قانونی، از جمله نحوه محاسبه عده، حقوق مالی و غیرمالی در این دوره، و نقش شهود در ثبت نهایی طلاق، برای هر دو طرف طلاق بسیار حیاتی است. توصیه می شود که برای عبور صحیح و قانونی از این فرآیند، حتماً از راهنمایی و مشاوره یک وکیل متخصص خانواده بهره مند شوید. این مقاله به عنوان یک منبع جامع و کاربردی، اطلاعات لازم را برای درک صحیح و مدیریت بهتر این فرآیند مهم حقوقی ارائه می دهد.