طرحواره درمانی یکی از روش‌های نوین در حوزه روانشناسی و روانپزشکی است که به بررسی الگوهای ذهنی و رفتاری افراد می‌پردازد. این روش توسط جفری یانگ معرفی شده و به طور ویژه برای درمان مشکلات مزمن و پیچیده روان‌شناختی طراحی شده است.

طرحواره درمانی چیست؟

طرحواره درمانی یک رویکرد درمانی جامع است که به بررسی و تغییر الگوهای ذهنی و رفتاری ناخودآگاه که از دوران کودکی شکل گرفته‌اند، می‌پردازد. این الگوها که به آن‌ها طرحواره گفته می‌شود، می‌توانند تأثیرات عمیقی بر زندگی فرد داشته باشند و منجر به مشکلات روان‌شناختی مختلفی شوند.

طرحواره‌ها به نوعی نقشه‌های ذهنی هستند که فرد بر اساس تجربیات اولیه خود در دوران کودکی و نوجوانی ایجاد می‌کند. این نقشه‌ها می‌توانند نحوه تفکر، احساس و رفتار فرد را تحت تأثیر قرار دهند.

انواع طرحواره‌ها

طرحواره‌ها به دسته‌های مختلفی تقسیم می‌شوند که هر کدام می‌توانند تأثیرات متفاوتی بر زندگی فرد داشته باشند. برخی از مهم‌ترین طرحواره‌ها عبارتند از:

1. طرحواره رهاشدگی

این طرحواره زمانی شکل می‌گیرد که فرد در دوران کودکی تجربه‌های مکرری از ترک شدن یا نادیده گرفته شدن توسط والدین یا مراقبان خود داشته باشد. افراد با این طرحواره معمولاً احساس ناامنی و ترس از ترک شدن دارند و ممکن است در روابط عاطفی خود دچار مشکلاتی شوند.

2. طرحواره نقص و شرم

افرادی که این طرحواره را دارند، معمولاً احساس می‌کنند که نقصی درونی دارند و از اینکه دیگران متوجه این نقص‌ها شوند، شرمنده هستند. این افراد ممکن است به دلیل این احساسات، از روابط اجتماعی اجتناب کنند یا در ارتباط با دیگران دچار مشکلاتی شوند.

3. طرحواره وابستگی

این طرحواره زمانی شکل می‌گیرد که فرد در دوران کودکی به شدت به والدین یا مراقبان خود وابسته بوده و نتوانسته استقلال کافی را تجربه کند. افرادی که این طرحواره را دارند، معمولاً در بزرگسالی نیز احساس ناتوانی و وابستگی به دیگران دارند و ممکن است در تصمیم‌گیری‌ها و انجام کارهای روزمره دچار مشکلاتی شوند.

تأثیرات طرحواره‌ ها بر زندگی

طرحواره‌ها می‌توانند تأثیرات گسترده‌ای بر زندگی فرد داشته باشند. این تأثیرات می‌توانند شامل مشکلات روان‌شناختی مانند افسردگی، اضطراب، اختلالات خوردن و مشکلات روابط بین فردی باشند. همچنین، طرحواره‌ها می‌توانند منجر به بروز الگوهای رفتاری ناسالمی شوند که فرد را در چرخه‌ای از مشکلات روان‌شناختی قرار می‌دهند.

1. مشکلات روان‌شناختی

طرحواره‌ها می‌توانند باعث بروز مشکلات روان‌شناختی مختلفی شوند. به عنوان مثال، فردی که طرحواره رهاشدگی دارد، ممکن است دچار اضطراب شدید و افسردگی شود. همچنین، افرادی که طرحواره نقص و شرم دارند، ممکن است دچار اختلالات خوردن یا اختلالات اضطرابی شوند.

2. مشکلات روابط بین فردی

طرحواره‌ها می‌توانند روابط بین فردی را نیز تحت تأثیر قرار دهند. افراد با طرحواره رهاشدگی ممکن است در روابط عاطفی خود دچار مشکلاتی شوند و از ترس ترک شدن، به شدت به شریک عاطفی خود وابسته شوند. همچنین، افرادی که طرحواره وابستگی دارند، ممکن است در روابط خود احساس ناتوانی و وابستگی کنند و نتوانند به طور مستقل عمل کنند.

3. الگوهای رفتاری ناسالم

طرحواره‌ها می‌توانند منجر به بروز الگوهای رفتاری ناسالمی شوند که فرد را در چرخه‌ای از مشکلات روان‌شناختی قرار می‌دهند. به عنوان مثال، فردی که طرحواره نقص و شرم دارد، ممکن است به دلیل احساس شرم و ناتوانی، از روابط اجتماعی اجتناب کند و این اجتناب می‌تواند منجر به افزایش احساس تنهایی و افسردگی شود.

جمع بندی

طرحواره درمانی یک روش مؤثر برای شناسایی و تغییر الگوهای ذهنی و رفتاری ناسالم است که می‌توانند تأثیرات عمیقی بر زندگی فرد داشته باشند. با شناسایی طرحواره‌ها و کار بر روی آن‌ها، فرد می‌تواند بهبود قابل توجهی در مشکلات روان‌شناختی و روابط بین فردی خود تجربه کند. اگر احساس می‌کنید که طرحواره‌های ناسالمی در زندگی شما وجود دارند، مشاوره با یک روانشناس متخصص می‌تواند گام مؤثری در جهت بهبود وضعیت روان‌شناختی شما باشد.

 

منبع: myravandarman.ir