برخی رویدادهای خرداد 1359 به روایت اسناد

حملات زمینی ارتش عراق به پاسگاه ها و مناطق مرزی کرمانشاه که از زمستان 1358 شروع شده بود، از اوایل سال 1359 توسعه یافت و تجاوزهای هوایی و حمله به مناطق مسکونی را نیز در بر گرفت.

به گزارش چراغونی ، حملات زمینی ارتش عراق به پاسگاه ها و مناطق مرزی کرمانشاه که از زمستان 1358 شروع شده بود، از اوایل سال 1359 توسعه یافت و تجاوزهای هوایی و حمله به مناطق مسکونی را نیز در بر گرفت. ارتش عراق در حمله به مناطق مسکونی با سلاح های سنگین و دوربرد خود، شبکه آب و برق قصرشیرین را هدف قرار داد. در پی این اقدام، با توجه به هوای گرم منطقه، علاوه بر ناامنی مشکلات جدیدی ایجاد شد. برخی مردم برای تامین آب شرب مجبور بودند از آب رودخانه الوند که غیربهداشتی بود، استفاده کنند. نانوایی های شهر نیز به دلیل قطع برق تعطیل شده بودند. بااین حال، برخی مردم با خرید آرد و پخت نان در خانه مایحتاج خود را تامین می کردند.

با تداوم تجاوزهای هوایی و زمینی ارتش عراق و گلوله باران مناطق مسکونی، فرماندهان دستور دادند به منظور تقویت منطقه و نوار مرزی، یگانی از لشکر 81 زرهی در آنجا مستقر شود. همچنین استعدادی از توپخانه خودی در منطقه ازجمله روستای نصرآباد در نزدیکی شهر قصرشیرین استقرار یافت و به مقابله با حملات توپخانه ای عراق پرداخت. در واکنش به این اقدام نیروهای خودی، توپخانه عراقی نیز گلوله های بیشتری شلیک می کرد که تعدادی از آن ها به مناطق مسکونی اصابت کرد.

در شهریورماه 1359 حجم حملات دو طرف به ویژه ارتش عراق به طور بی سابقه ای افزایش یافت و با اشغال منطقه خانلیلی حملات دشمن شدیدتر هم شد. حجم حملات ارتش عراق در تابستان 1359 به خصوص در شهریورماه نسبت به چند ماه گذشته شدت بیشتری داشت که در پی آن، عده ای از مردم، شهر قصرشیرین را ترک کردند. بازار و کاسبی نیز رونق گذشته را نداشت. برخی مغازه داران هم رغبتی برای تهیه اجناس نداشتند.

از نیمه اول سال 1359 به ویژه تابستان و شهریورماه، قصرشیرین به شهری جنگ زده تبدیل شد که نیمی از آن نیز خالی شده بود. همچنین با کمبود جدی سوخت و بنزین و در بسیاری از روزها با قطع آب و برق روبه رو گردید. بااین حال، برخی از کسبه و متدینان و انقلابیون مصمم بودند در هر شرایطی در شهر بمانند و زندگی را در شهر رونق ببخشند.

اما از طرف دیگر، رسیدگی به مجروحان به ویژه غیرنظامیان به دلیل کمبود امکانات و خدمات پزشکی به سختی انجام می گرفت و گاهی به شهادت عده ای از آنان می انجامید. علاوه بر این، تنها یک بیمارستان در شهر وجود داشت که هنگام قطع برق امکان خدمات رسانی به بیماران و مجروحان به کلی از بین می رفت و گاهی به همین دلیل، خون های اهدایی مردم نیز فاسد می شد.

این مطالب تنها بخشی از هزاران سخن نگفته از دوران جنگ قبل از جنگ است که در کتاب «دست های خالی پاهای خونین» اسدالله احمدی به قلم خود در خصوص تاخت وتازهای ضدانقلاب و ارتش عراق در قصرشیرین، سرپل ذهاب و گیلان غرب در بازه زمانی 1357 تا 1359 نگاشته است.

به منظور بیان وقایعی که در این منطقه تا قبل از شروع رسمی جنگ برای مردم این سرزمین اتفاق افتاده، بر آن شدیم از فرودین ماه هرماه بخشی از وقایع مهم را در قالب یک گزارش به سمع و بصر خوانندگان علاقه مند برسانیم.

ناامنی به روایت مردم

مردم منطقه نوار مرزی کرمانشاه پس از پیروزی انقلاب و از اولین روزهای استقرار نظام جمهوری اسلامی درگیر جنگی نابرابر شدند و به اجبار با دست خالی در برابر مهاجمین مقاومت کردند. ایجاد کمین، غارت اموال و احشام، گروگان گیری، حمله به منازل افراد، قتل و دیگر اقدامات غیرانسانی نیز به امری عادی تبدیل شده بود و مسافرانی که قصد عزیمت به مرکز استان و سایر مناطق را داشتند باید خود را برای روبه رو شدن با این قبیل حوادث آماده می کردند.

درمجموع امنیت در منطقه از بین رفته بود و اقدامات افراد ضدانقلاب هرروز گسترده تر، سازمان یافته تر و خشن تر می شد. در چنین شرایطی، مردم ساکن مناطق امن استان و سایر نقاط کشور نه تنها رغبتی برای سفر به این منطقه و بازدید اقوام خود نداشتند، بلکه برخی از آنان به خویشاوندان خود در شهرهای ناامن به ویژه قصرشیرین توصیه می کردند آنجا را ترک کنند. بااین حال، بسیاری از مردم مومن و متعهد به انقلاب و نظام اسلامی قصد داشتند در شهر بمانند و در برابر گروه های ضدانقلاب مقاومت کنند.

از اواخر سال 1358 با ورود مستقیم ارتش عراق به صحنه و گسترش ناامنی ها، شرایط به گونه دیگری رقم خورد. در این دوره گروه های ضدانقلاب در اغلب حملات خود از حمایت های ارتش عراق و آتش سلاح های سنگین آنان بهره مند بودند، اما اغلب، مدافعان انقلاب اعم از نیروهای متعهد ارتش، ژاندارمری و سپاه پاسداران، در مقابله با حملات نیروهای ضدانقلاب پیروز میدان بودند. ازاین رو، ارتش عراق در اقدام دیگری حمله به مناطق مسکونی شهر قصرشیرین و برخی روستاهای اطراف را در دستور کار خود قرار داد. در پی این اقدام مردم حتی در خانه خود نیز احساس امنیت نمی کردند.

ناامنی به روایت اسناد

در طول سال 1358 به ویژه نیمه دوم آن، اقدامات ارتش عراق در چند حوزه گسترش یافت. از سویی با استفاده از ظرفیت افراد ضدانقلاب داخلی، بر ناامنی های منطقه نوار مرزی کرمانشاه دامن زد تا میزان آمادگی نیروهای مسلح خودی را محک بزند. از سوی دیگر نیز با تجاوز هوایی و بمباران و گلوله باران مناطق مرزی، ضمن شناسایی مواضع خودی به مراکز مهم خسارت وارد کرد.

در سه ماه اول سال 1359 تجاوزهای مرزی نیروهای عراقی به صورت زمینی و عبور آنان از مرز کمتر بود ولی پس ازآن، حملات زمینی و هوایی گسترش و شدت یافت. مهم ترین حوادث و اقدامات و حملات گروه های ضدانقلاب و نیروهای ارتش عراق و تلاش های واحدهای خودی در منطقه نوار مرزی کرمانشاه در نیمه اول سال 1359 چنین بود:

خرداد 1359

در این ماه حملات نیروهای ضدانقلاب داخلی و تحرکات ارتش بعثی عراق گسترش بیشتری یافت. در اولین روز این ماه، در پی مین گذاری گروه های ضدانقلاب یک تانک تیپ 3 لشکر 81 زرهی کرمانشاه در منطقه باویسی روی مین رفت و براثر انفجار آن از 4 خدمه تانک، 2 نفر شهید و 2 نفر نیز مجروح شدند.[1]

در شامگاه 2 خرداد هم گروه های ضدانقلاب، خط لوله نفت در 5 کیلومتری پاسگاه بالاطاق در محدوده دالاهو را منفجر کردند. علاوه بر این بخشدار سرپل ذهاب، در گزارشی اعلام کرد: دو خرمن کشاورزان در منطقه سرپل ذهاب به آتش کشیده شد و سوخت.

همچنین در 3 خرداد ستاد مشترک ارتش جمهوری اسلامی ایران اعلام کرد: یک خودرو در یک منزل شخصی در قصرشیرین منفجر شد. در این حادثه خودرو به طور کامل منهدم شد و منزل نیز به شدت آسیب دید.[2]

ساعت 9 صبح 5 خرداد هم عوامل ضدانقلاب به طرف داروخانه کیانی در سرپل ذهاب نارنجک پرتاب کردند که به زخمی شدن 8 نفر از مردم عادی انجامید.[3]

بنا بر گزارش ستاد مشترک ارتش جمهوری اسلامی ایران، ساعت 23:30 هفتم خرداد نیز چند فرد مسلح به طرف ساختمان فرمانداری و دیگر ساختمان های شهر قصرشیرین تیراندازی کردند.[4]

همچنین ساعت 17 هشتم خرداد، نیروهای سپاه پاسداران قصرشیرین با اطلاع از تجمع افراد مسلح ضدانقلاب در منطقه دالاهو، به آنان حمله کردند. در این درگیری که به شهادت یکی از پاسداران انجامید، تعدادی از افراد ضدانقلاب کشته یا مجروح شدند. یک نفر نیز به اسارت نیروهای خودی درآمد.[5] ساعت 23:30 نیز یکی از آمبولانس های سپاه پاسداران هنگام عبور از شهر سرپل ذهاب هدف حمله قرار گرفت.[6]

علاوه بر این، در همین روز فرمانده سپاه پاسداران قصرشیرین اعلام کرد: در منطقه پاسگاه دارخور یک خودرو سیمرغ حامل پاسداران انقلاب اسلامی با 8 سرنشین روی مین رفت و براثر انفجار آن 3 نفر از پاسداران شهید و 5 نفر دیگر مجروح شدند.[7]

یک روز بعد نیز درگیری پراکنده ای در منطقه باباهادی بین پاسداران انقلاب و گروه های ضدانقلاب روی داد. همچنین در همین روز، نیروهای ضدانقلاب به پاسگاه مرزی زید یحیایی حمله کردند که 2 نفر از افراد سپاه پاسداران مجروح شدند. بنا بر گزارش هنگ ژاندارمری قصرشیرین در ساعت 10 نیز چند فرد مسلح به یک آمبولانس و یک مینی بوس که در حال حرکت در جاده سرپل ذهاب به قصرشیرین بودند حمله کردند. در این حمله 2 نفر از پاسداران شهید و 2 نفر دیگر نیز مجروح شدند.[8]

در 10 خرداد نیز افراد ضدانقلاب با نیروهای خودی در مناطق تیله کوه، تنگ هوان و گرد نو درگیر شدند. در این درگیری یکی از نیروهای سپاه پاسداران مجروح شد.[9] همچنین در همین روز، برابر گزارش یکی از مسیولان سپاه پاسداران قصرشیرین هم زمان با حملات گروه های ضدانقلاب، ارتش عراق نیز ضمن حمایت از گروه های ضدانقلاب، با سلاح های سنگین مناطق مسکونی روستای دارخور و شهر قصرشیرین را زیر آتش گرفت. در این حمله، براثر اصابت گلوله به یکی از منازل مسکونی قصرشیرین، 3 نفر از اهالی مجروح شدند. حملات ارتش عراق که از ساعات آخر 10 خرداد شروع شده بود، همچنان ادامه داشت. علاوه بر این، جابه جایی ها و تحرکات شدیدی در نوار مرزی به چشم می خورد. فرماندهی ژاندارمری کل کشور به استناد گزارش اداره مرزبانی ژاندارمری جمهوری اسلامی اعلام کرد: «ارتش عراق در تمام خطوط مرزی مشغول حفر و احداث سنگر بوده و سلاح های سنگین خود را نیز در این مناطق مستقر نموده است.[10]»

روز بعد نیز مرزبانی و سپاه پاسداران قصرشیرین چنین گزارش کردند: «در ساعت 3 بامداد پاسگاه یکه شان و شهر قصرشیرین موردحمله قرار گرفت. در جریان تهاجم که توسط ضدانقلاب با آر.پی.جی 7 و سلاح های دیگر صورت گرفت، 2 نفر از نیروهای نظامی شهید و 13 نفر غیرنظامی نیز مجروح شدند.[11]»

در 12 خرداد هم یگان های مستقر در نوار مرزی کرمانشاه اعلام کردند:

توپخانه عراق مناطق مسکونی [قصرشیرین] و تعدادی از پاسگاه های مرزی را زیر آتش خود قرار داد. گزارش ژاندارمری حکایت از شدت و افزایش حملات توپخانه عراق دارد. در جریان این حملات، 2 غیرنظامی مجروح [شدند] و پاسگاه های خان لیلی، قلعه سفید، باباهادی، دربندجوق در شمال قصرشیرین و پاسگاه های تنگ هوان، بیشگان و تیله کوه نیز در منطقه دشت ذهاب آسیب دیدند.[12]

همچنین بخشی از مزارع گندم کشاورزان در اطراف پاسگاه برارعزیز در آتش سوخت و تعدادی از خانه های چهل دستگاه وابسته به ادارات دولتی قصرشیرین ویران شد. علاوه بر این، 15 نفر از ساکنان آنجا مجروح شدند. گفتنی است به دلیل شدت حملات به مناطق مسکونی، عده ای از مردم قصرشیرین به ناچار تصمیم گرفتند از شهر خارج و در مناطق دورتر و امن تر مستقر شوند.[13] روابط عمومی سپاه پاسداران نیز در همین روز اعلام کرد: در پی می نگذاری گروه های ضدانقلاب، یک اتومبیل سیمرغ حامل پاسداران در مسیر قلقله و خانه شور روی مین رفت که براثر انفجار آن 6 نفر مجروح شدند. ساعت 21 سیزدهم خردادماه هم پاسگاه های گردنو و قلعه سفید زیر آتش سلاح های سنگین عراق قرار گرفتند. در این حمله، پاسگاه قلعه سفید تخریب و یکی از نیروهای ارتش نیز در پاسگاه گردنو مجروح شد.[14]

علاوه بر این، در 14 خرداد پاسگاه های هوان، پرویزخان و تنگاب نو و آبادی پرویزخان زیر آتش سلاح های سنگین ارتش عراق قرار گرفت که در این حمله، پاسگاه هوان تخریب شد. همچنین یکی از نیروهای خودی در پاسگاه پرویزخان و یک نفر هم در پاسگاه تنگاب نو مجروح شد. ساعت 11 هم یک ستون نظامی ارتش که از قصرشیرین به سمت نفت شهر حرکت می کرد، در 2 کیلومتری خانلیلی زیر آتش سنگین عراق قرار گرفت.

ساعت 19 همین روز نیز منازل سازمانی ژاندارمری، مقر سپاه پاسداران و کوره های گچ پزی در قصرشیرین زیر آتش سلاح های سنگین ارتش عراق قرار گرفت. در این حمله، 3 کوره گچ پزی تخریب شد و یکی از منازل سازمانی ژاندارمری خسارت دید.[15]

15 خرداد هم شهر قصرشیرین و مناطق اطراف آن و چندین پاسگاه مرزی ازجمله پرویزخان، سان واپا، سلمان کشته و چغاشیرگه در منطقه سومار و خانلیلی زیر آتش سنگین نیروهای عراقی قرار گرفت. در این حمله، 4 نفر مجروح شدند.[16]

حدود ساعت 3 شانزدهم خرداد نیز چند فرد مسلح به دهکده مرزی قلعه سبزی حمله کردند و پس از به قتل رساندن یک نفر از روستاییان، حدود 10 راس گاو و 300 هزار ریال وجه نقد متعلق به شرکت تعاونی روستا را به سرقت بردند.

همچنین در همین روز، شهر قصرشیرین و مناطق اطراف آن در چند نوبت زیر آتش گلوله های توپ ارتش عراق قرار گرفتند. در یکی از این حملات که هنگام ظهر به قصرشیرین و ساختمان هنگ ژاندارمری انجام شد، 5 واحد مسکونی تخریب شد، یک غیرنظامی به شهادت رسید و 4 غیرنظامی نیز مجروح شدند. همچنین در حمله دیگر که ساعت 15 به آبادی کلانتر صورت گرفت، 4 غیرنظامی شهید و 6 نفر دیگر مجروح شدند. در حمله به پاسگاه برارعزیز و روستای هم جوار آن نیز 3 نفر شهید و 5 نفر مجروح شدند.[17]

بنا بر گزارش غلامرضا آذربون فرمانده سپاه پاسداران قصرشیرین، در 17 خرداد هم گروه مین یاب سپاه پاسداران در مسیر تیله کوه و تپ هرش 6 مین را کشف و خنثی کردند.[18]

در 18 خرداد نیز ژاندارمری قصرشیرین در گزارشی اعلام کرد: ساعت 12:45 نیروهای عراقی مستقر در پاسگاه قلعه یهودی عراق با نیروهای ژاندارمری مستقر در پاسگاه تنگاب نو درگیر شدند. در این درگیری 2 نفر از نیروهای خودی مجروح شدند و یک نفر نیز اسیر شد.[19] همچنین در همین روز، در درگیری دیگری بین نیروهای سپاه پاسداران با نیروهای ضدانقلاب در کوه های دالاهو، یک نفر از نیروهای سپاه به اسارت درآمد.[20]

همچنین در 21 خرداد چند فرد مسلح با همکاری گروه های ضدانقلاب گوسفندان اهالی منطقه گهواره در کرند و ریجاب را به سرقت بردند. در پی این اقدام، نیروهای ژاندارمری و سپاه پاسداران قصرشیرین به تعقیب آنان پرداختند و در منطقه ارتفاعات دالاهو با یکدیگر درگیر شدند. در این درگیری چند بالگرد به کمک نیروهای خودی آمدند و ضربات شدیدی به سارقان و گروه های ضدانقلاب که به سلاح هایی از قبیل آر.پی.جی 7، مسلسل و تفنگ ژ 3 مسلح بودند، وارد کردند. همچنین در این درگیری یکی از پاسداران مجروح شد و 5 نفر (4 نفر از نیروهای ژاندارمری و یک نفر از پاسداران( نیز مفقود شدند.[21]

در 23 خرداد هم یک هواپیمای عراقی دیوار صوتی نفت شهر را شکست.

همچنین روز بعد، مرزبانان ایران در گزارشی اعلام کردند: پاسگاه قلعه یهودی عراق با 2 تانک، 2 خودرو ریو و 2 خودرو سیمرغ و 150 نفر نیرو تقویت شده است. علاوه بر این، در همین روز گروه مین یاب سپاه پاسداران در جاده های منطقه سرپل ذهاب 12 مین را کشف و خنثی کردند.[22] همچنین بر اساس اطلاعات رسیده به سپاه پاسداران یک گروه 200 نفره از گروه های ضدانقلاب از منطقه چارکلاو عراق به مناطق شمالی سرپل ذهاب و ریجاب وارد شدند. هدف این گروه، انجام دادن اقدامات خرابکارانه در مناطق سرپل ذهاب و قصرشیرین بود.[23]

در 26 خردادماه نیز درگیری سختی بین نیروهای ضدانقلاب که از حمایت آتش ارتش عراق برخوردار بودند و نیروهای سپاه پاسداران در منطقه ترشابه آغاز شد. در این درگیری، 8 نفر از نیروهای پاسدار به شهادت رسیدند.

برابر گزارش شهربانی جمهوری اسلامی مستند به گزارش شهربانی قصرشیرین، ساعت 16:30، 27 خرداد نیز نیروهای ضدانقلاب نزدیکی سرپل ذهاب با نیروهای سپاه پاسداران درگیر شدند که یکی از پاسداران مجروح شد و تحت درمان قرار گرفت.[24]

همچنین در همین روز، مرکز فرماندهی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی در گزارشی به سپاه پاسداران غرب اعلام کرد: «800 نفر از عناصر ضدانقلاب که در منطقه چارکلاو عراق مستقرند، به همراه 12 نفر از فرماندهان خود در تاریخ 27 خرداد 1359 وارد خاک جمهوری اسلامی ایران شده اند و ماموریت دارند منطقه اسلام آباد تا قصرشیرین را ناامن کنند.» در ادامه این گزارش، ضمن اشاره به نام فرماندهان گروه های ضدانقلاب، درباره تعداد تجهیزات آنان نیز چنین آمده است: 65 قبضه آر.پی.جی 7، 17 قبضه خمپاره انداز 81 میلی متری، 36 قبضه خمپاره انداز 60 میلی متری، 2 قبضه ضدهوایی، 7 قبضه تیربار کالیبر 50 و تعداد فراوانی مین ضدنفر و ضدخودرو.[25]

روز بعد نیز در پی مین گذاری گروه های ضدانقلاب، یک کامیون شخصی در جاده گردنو به اِزگله روی مین رفت که براثر انفجار آن، راننده کامیون شهید شد. 2 سرنشین آن هم که غیرنظامی بودند، مجروح شدند.[26] همچنین در همین روز، افراد ضدانقلاب به گروه راه سازی قصرشیرین حمله کردند و علاوه بر انهدام 2 دستگاه مهندسی و مجروح کردن 5 نفر از افراد این گروه، 2 دستگاه مهندسی را به سرقت بردند. 150 نفر از گروه های ضدانقلاب نیز ساعت 10 با آر.پی.جی 7 به خودروهای باربری در جاده اسلام آباد حمله کردند. آنان 11 نفر از رهگذران را نیز به گروگان گرفتند، اما با اقدام به موقع ژاندارمری، مهاجمین متواری و گروگان ها آزاد شدند.[27] ساعت 11:15 روز 29 تیر نیز یک میگ شکاری به حریم هوایی نفت شهر و پاسگاه چغاشیرگه تجاوز کرد.[28] در 30 خرداد هم پاسگاه سلمان کشته هدف اصابت گلوله های سنگین عراق قرار گرفت و تخریب شد. در این حمله یک نفر از نیروهای پاسگاه نیز مجروح گردید. همچنین در 31 خرداد منطقه چارکلاو عراق با بیش از یک صد تانک و نفربر تقویت شد.[29]

منابع:

[1] سند شماره 63576، مرکز اسناد و تحقیقات دفاع مقدس: «گزارش روی مین رفتن یک تانک در قصرشیرین»، تلفنگرام شهربانی جمهوری اسلامی ایران، 2/ 3/ 1359.

[2]سند شماره 63595، مرکز اسناد و تحقیقات دفاع مقدس: «گزارش انفجار یک بمب در ماشین در قصرشیرین»، تلفنگرام مرکز فرماندهی ستاد مشترک ارتش جمهوری اسلامی ایران،1359/3/3.

[3]سند شماره 63627، مرکز اسناد و تحقیقات دفاع مقدس: «گزارش پرتاب چند نارنجک به داخل داروخانه در سرپل ذهاب»، تلفنگرام مرکز فرماندهی ستاد مشترک ارتش جمهوری اسلامی ایران، 5/ 3/ 1359.

[4]سند شماره 63891، مرکز اسناد و تحقیقات دفاع مقدس: «گزارش اجرای آتش ضدانقلابیون به شهرستان قصرشیرین»، تلفنگرام مرکز فرماندهی ستاد مشترک ارتش جمهوری اسلامی ایران، 8/ 3/ 1359.

[5] سند شماره 63897، مرکز اسناد و تحقیقات دفاع مقدس: «گزارش محاصره منطقه دالاهو»، تلفنگرام مرکز فرماندهی ستاد مشترک ارتش جمهوری اسلامی ایران، 9/ 3/ 1359.

[6]سند شماره 49471، مرکز اسناد و تحقیقات دفاع مقدس.

[7]سند شماره 63896، مرکز اسناد و تحقیقات دفاع مقدس: تلفنگرام مرکز فرماندهی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، 9/ 3/ 1359.

[8]سند شماره 63906، مرکز اسناد و تحقیقات دفاع مقدس: «گزارش حمله مهاجمین به یک خودرو حامل زن حامله در قصرشیرین»، تلفنگرام مرکز فرماندهی ژاندارمری جمهوری اسلامی رکن 3، 9/ 3/ 1359.

[9]سند شماره 63871، مرکز اسناد و تحقیقات دفاع مقدس: «گزارش درگیری با ضدانقلاب در مناطق تیله کوه و تنگه هوان»، نامه مرکز بررسی مناطق ایران، 10 / 3/ 1359.

[10]سند شماره 276753، مرکز اسناد و تحقیقات دفاع مقدس: «گزارش مشاهدات مرزی»، نامه فرماندهی ژاندارمری کل ارتش جمهوری اسلامی ایران، 11 / 3/ 1359.

[11]سند شماره 276805، مرکز اسناد و تحقیقات دفاع مقدس: «گزارش درگیری پاسگاه یکه شان»، نامه مرزبانی قصرشیرین، 11 / 3/ 1359 و سند شماره 63959، مرکز اسناد و تحقیقات دفاع مقدس: «گزارش درگیری با ضدانقلاب در محور قصرشیرین»، نامه سپاه پاسداران قصرشیرین،.1359/3/12

[12] سند شماره 34548، مرکز اسناد و تحقیقات دفاع مقدس: «گزارش بمباران»، شهربانی جمهوری اسلامی ایران، 5/ 7/ 1359 و سند شماره 276759، مرکز اسناد و تحقیقات دفاع مقدس: «گزارش زیر آتش قرار گرفتن پاسگاه قلعه سفید»، نامه هنگ قصرشیرین، 29 / 5/ 1359.

[13]سند شماره 64059، مرکز اسناد و تحقیقات دفاع مقدس: «گزارش عدم مهاجرت از سرپل ذهاب»، تلفنگرام شهربانی جمهوری اسلامی ایران،.1359/3/15

[14]سند شماره 42202، مرکز اسناد و تحقیقات دفاع مقدس و روزنامه کیهان، 14 / 3/ 1359.

[15]سند شماره 34071، مرکز اسناد و تحقیقات دفاع مقدس: «گزارش اصابت توپ به اطراف قصرشیرین»، تلفنگرام شهربانی جمهوری اسلامی ایران، 16 / 3/ 1359 و سند شماره 42202، مرکز اسناد و تحقیقات دفاع مقدس و سند شماره 34059، مرکز اسناد و تحقیقات دفاع مقدس: «گزارش تیراندازی مهاجمین عراقی به سوی پاسداران مستقر در آبادی پرویزخان»، تلفنگرام شهربانی جمهوری اسلامی ایران، 14 / 3/ 1359 و سند شماره 276774، مرکز اسناد و تحقیقات دفاع مقدس: «گزارش گلوله باران پاسگاه تنگاب نو قصرشیرین»، نامه هنگ قصرشیرین، 1359/3/14 و روزنامه کیهان، 14 / 3/ 1359.

[16]سند شماره 64068، مرکز اسناد و تحقیقات دفاع مقدس: «گزارش اجرای آتش عراق روی قصرشیرین و اطراف آن»، نامه ستاد عملیات غرب ارتش جمهوری اسلامی ایران، 15 / 3/ 1359 و سند شماره 277304، مرکز اسناد و تحقیقات دفاع مقدس: «گزارش گلوله باران پاسگاه ولدکشته»، نامه هنگ قصرشیرین، 16 / 3/ 1359 و سند شماره 40183، مرکز اسناد و تحقیقات دفاع مقدس: «گزارش درگیری در مواضع کلانتر، پاسگاه مرزی ناصرخان و پرویزخان»، تلفنگرام مرکز فرماندهی ستاد مشترک ارتش جمهوری اسلامی ایران، 16 / 3/ 1359.

[17]سند شماره 34069، مرکز اسناد و تحقیقات دفاع مقدس: «گزارش تیراندازی ارتش عراق به قصرشیرین»، تلفنگرام رکن 3 عملیات ژاجا، 1359/3/16 و سند شماره 34079، مرکز اسناد و تحقیقات دفاع مقدس: «گزارش حمله خمپاره ای عراق به قصرشیرین»، تلفنگرام معاون شهربانی جمهوری اسلامی ایران، 17 / 3/ 1359.

[18]سند شماره 34069، مرکز اسناد و تحقیقات دفاع مقدس: «گزارش تیراندازی ارتش عراق به قصرشیرین»، تلفنگرام رکن 3 عملیات ژاجا، 1359/3/16 و سند شماره 34079، مرکز اسناد و تحقیقات دفاع مقدس: «گزارش حمله خمپاره ای عراق به قصرشیرین»، تلفنگرام معاون شهربانی جمهوری اسلامی ایران، 17 / 3/ 1359.

[19]سند شماره 34080، مرکز اسناد و تحقیقات دفاع مقدس: «گزارش زیر آتش قرار گرفتن پاسگاه تنگاب نو»، نامه مرکز فرماندهی رکن 3 عملیات ژاجا، 18 / 3/ 1359.

[20]سند شماره 40267، مرکز اسناد و تحقیقات دفاع مقدس: «گزارش درگیری مهاجمین با سپاه کرند 1359/3/21»،.

[21]سند شماره 40267، مرکز اسناد و تحقیقات دفاع مقدس: «گزارش درگیری مهاجمین با سپاه کرند»، نامه فرمانده سپاه کرمانشاه، 21 / 3/ 1359.

[22]سند شماره 49726، مرکز اسناد و تحقیقات دفاع مقدس: «گزارش عملیات موفقیت آمیز نیروهای خودی در جبهه گیلان غرب»، نامه سپاه سرپل ذهاب، 22 / 3/ 1359.

[23]سند شماره 40302، مرکز اسناد و تحقیقات دفاع مقدس: «گزارش فعالیت ضدانقلاب در قصرشیرین و سرپل ذهاب و مین گذاری در نواحی روانسر و جوانرود»، تلفنگرام اطلاعات سپاه کرمانشاه، 24 / 3/ 1359.

[24]سند شماره 4039، مرکز اسناد و تحقیقات دفاع مقدس: «گزارش شهربانی 1359/3/27».

[25]سند شماره 106703، مرکز اسناد و تحقیقات دفاع مقدس: نامه مرکز فرماندهی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، 29 / 3/ 1359.

[26]سند شماره 42403 و سند شماره 40242، مرکز اسناد و تحقیقات دفاع مقدس: «گزارش به علت مین گذاری جاده ازگله-کرمانشاه یک خاور منفجر شد»، نامه اطلاعات کرمانشاه،.1359/3/29

[27]سند شماره 40386، مرکز اسناد و تحقیقات دفاع مقدس: تلفنگرام مرکز فرماندهی ستاد مشترک ارتش جمهوری اسلامی ایران، 29 / 3/ 1359.

[28]سند شماره 40296، مرکز اسناد و تحقیقات دفاع مقدس: «گزارش پرتاب موشک و بمب و راکت و شکستن دیوار صوتی در حوالی پاوه و نفت شهر»، نامه مرکز عملیات غرب، 1359/3/29 و سند شماره 49792، مرکز اسناد و تحقیقات دفاع مقدس: تلفنگرام مرکز فرماندهی سپاه، 14 / 12 / 1359.

[29]سند شماره 4049 و سند شماره 34141، مرکز اسناد و تحقیقات دفاع مقدس: «گزارش درگیری پاسگاه مرزی با ارتش عراق»، نامه رکن 3 عملیات ژاجا، 30 / 3/ 1359 و سند شماره 283768، مرکز اسناد و تحقیقات دفاع مقدس.

پایان خبر چراغونی