بزرگداشتی متفاوت برای زبان و ادبیات فارسی

به گزارش خبرگزاری چراغونی از روابط عمومی فرهنگستان زبان و ادب فارسی، در ابتدای این نشست دکتر غلامعلی حداد عادل، زبان فارسی را یکی از ارکان هویت ملی ایرانیان دانست و گفت: تا وقتی ایران بوده زبان فارسی نیز وجود داشته است و تا هنگامی که زبان فارسی وجود داشته باشد ایران نیز وجود دارد. این زبان یکی از کهن ترین زبان های زندۀ دنیا است، از دیرباز به عنوان زبان مشترک بین همۀ اقوام پذیرفته شده و با ادبیات فاخر خود، ایران را به جهان شناسانده است.

رییس فرهنگستان زبان و ادب فارسی در ادامه ضمن اشاره به اصل 15 قانون اساسی که تاکید بر رسمی بودن زبان فارسی دارد، به شکل گیری فرهنگستان زبان و ادب فارسی در سال 1368 اشاره کرد؛ دکتر حداد عادل دراین باره گفت: شان فرهنگستان زبان و ادب فارسی، سیاستگذاری برای پاسداری از زبان فارسی است و شیون حاکمیتی زبان و ادبیات فارسی از وظایف ذاتی و اصلی فرهنگستان است. در همین باره گروه های پژوهشی متعددی در فرهنگستان داریم که در موضوعات متنوع زبان فارسی پژوهش می کنند و در کنار آن 8 مجلۀ علمی-پژوهشی نیز منتشر می شود. همچنین فرهنگستان صاحب کتابخانه ای مجهز و مخصوص زبان و ادبیات فارسی است.

گام بزرگ برای پاسداشت زبان و ادب فارسی

دکتر حداد عادل در بخش دیگری از نشست خبری خود با اشاره به تجربۀ سالیان گذشته در برگزاری آیین پاسداشت زبان فارسی گفت: از وقتی 25 اردیبهشت روز پاسداشت زبان فارسی نامیده شده، ما همواره مسیولیت برنامه ریزی برای پاسداشت این روز را بر عهده گرفته ایم. تا سالیان پیشین جلسات پاسداشت ما به صورت رسمی بود و برخی ازمسیولان و سفرا در آن شرکت می کردند. اما امسال گام جدیدی برداشته ایم و تصمیم داریم به یک جلسه رسمی اکتفا نکنیم.

رییس فرهنگستان زبان و ادب فارسی ادامه داد: در کنار آیین پاسداشت، بعدازظهر روز سه شنبه و صبح و بعدازظهر روز چهارشنبه 26 اردیبهشت را هم برای برگزاری رویداد علمی در حوزۀ زبان و ادبیات فارسی در نظر گرفته ایم. برای این منظور از گروه های پژوهشی فرهنگستان زبان و ادب فارسی خواسته ایم که هرکدام به مناسبت این روز یک همایش تخصصی در حوزۀ فعالیت خود برگزار کنند. در نتیجه پس از برگزاری جلسه رسمی صبح سه شنبه، شاهد برپایی جلسات تخصصی در تالارهای فرهنگستان زبان و ادب فارسی خواهیم بود.

لزوم یاری رسانه ها در ترویج واژگان فارسی

پس از ارایه توضیحات از سوی ریاست فرهنگستان زبان و ادب فارسی، خبرنگاران حاضر در این نشست به طرح پرسش هایی از ریاست فرهنگستان زبان و ادب فارسی پرداختند.

دکتر حداد عادل در زمینۀ کاربردی شدن واژگان مصوب فرهنگستان زبان و ادب فارسی ضمن اشاره به لزوم آسیب شناسی گسترده راجع به تخلفات در به کارگیری واژگان بیگانه گفت: ترویج و کاربردی شدن واژگان تنها از فرهنگستان برنمی آید و عوامل دیگری از جمله عوامل فرهنگی در اجرای آن دخیل هستند؛ جامعه نیز باید در به کارگیری زبان فارسی غیرت و تعصب داشته و از خطر تباه شدن زبان خود آگاه باشد.

او ادامه داد: یکی از وظایف فرهنگستان یافتن معادل فارسی برای اصطلاحات بیگانه است، ما در این راستا و طی 34 سال فعالیت گسترده داشته ایم. گروه واژه گزینی دارای 50 متخصص است و از آغاز فعالیت این گروه حدود 110 گروه علمی متشکل از استادان دانشگاه و سایر صاحب نظران با ما همکاری کرده اند که نتیجۀ این فعالیت ها تصویب بیش از 65 هزار واژه فارسی بوده است.

رییس فرهنگستان زبان و ادب فارسی ادامه داد: ما در فرهنگستان زبان و ادب فارسی اقداماتی برای ترویج واژگان فارسی انجام داده ایم. اما نباید از نقش رسانه ها غافل شد و رسانه ها به دلیل امتدادشان در جامعه می توانند نقش دست و بازوی فرهنگستان را ایفا کنند و در این صورت ناهنجاری های موجود در به کارگیری اصطلاحات بیگانه نیز کم خواهد شد.

او در ادامه سخنان خود تصریح کرد: جانشین کردن لغات برای همه موارد دشوار است، اگر واژه های مصوب فرهنگستان را به جای واژۀ بیگانه به کار ببریم چه اشکالی دارد؟ البته ذهن ما به کلمات قبلی عادت کرده است و ترک آن آسان نیست. مثلاً روزی که بالگرد به جای هلیکوپتر تصویب شد، نیز کاربرد آن برای مردم چندان آشنا نبود اما امروزه این واژه جا افتاده است. البته اگر واژه های تصویب شده نارسایی دارد انتظار داریم که متخصصان نظر خودشان را با ما درمیان بگذارند. زیرا ما نیز ممکن است همیشه بهترین واژه را انتخاب نکنیم.

گسترش همکاری با آموزش وپرورش

بخش دیگر از پرسش و پاسخ رییس فرهنگستان زبان و ادب فارسی به تعاملات آموزشی فرهنگستان برای آشنایی کودکان و نوجوانان با زبان فارسی معطوف بود. به گفته دکتر غلامعلی حداد عادل فرهنگستان زبان و ادب فارسی گروه پژوهشی و آموزشی با هدف ترویج زبان و واژگان فارسی وجود دارد. دکتر حداد عادل دراین باره گفت: اگر در تالیف کتاب ها کار را درست انجام دهیم در واقع پیشگیری از آسیب به زبان فارسی صورت گرفته است و برای این موضوع با آموزش و پرورش ارتباط داریم و برای مثال با کمک استادان رشته های ریاضی و علوم کتاب های این دو حوزه را بررسی کرده و برای واژگان فرنگی موجود در آن معادل فارسی پیدا کرده ایم. مشابه این کار را برای ادبیات کودک و نوجوان نیز انجام داده ایم اما به گستردگی کار بر روی کتاب های درسی نبوده است.

همکاری فرهنگستان با کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان

در ادامه توضیحات دکتر غلامعلی حدادعادل، رییس روابط عمومی فرهنگستان زبان و ادب فارسی به همکاری های موجود این نهاد برای ترویج و توسعه آموزش زبان فارسی در گروه های سنین کودک و نوجوان اشاره کرد. دکتر علی یاری دراین باره گفت: سال گذشته یک قرارداد همکاری با کانون پرورش فکر کودکان و نوجوانان امضا شد و شاید بخشی از کاستی های اشاره شده را پوشش دهد. حاصل این قرارداد تولید یک دانشنامۀ مفصل برای کودکان و نوجوان خواهد بود که برگرفته از دانشنامه زبان و ادبیات فارسی 12 جلدی فرهنگستان خواهد بود و همین طور برابر این قرارداد همکاری، برگزیده هایی از آثار نظم و نثر کهن فارسی متناسب با نسل نوجوان نیز تولید خواهد شد، ضمن آنکه تاسیس کانون های دوستداران زبان و ادب فارسی در همۀ شعبه های کانون های پرورش فکری کودکان و نوجوانان در سراسر کشور نیز در دستور کار قرار دارد.

لزوم توجه گسترده به زبان فارسی در تولیدات سینما و تلویزیون

کمبود انعکاس موضوعات مرتبط با مفاخر زبان فارسی در تولیدات سینما و رسانه ملی ازجمله موضوعات دیگری بود که در این نشست به پرسش گرفته شد. به باور رییس فرهنگستان زبان و ادب فارسی علت توجه کمتر به این موضوع و همچنین زبان فارسی در آثار ساخته شده به دلیل آشنایی کمتر برخی از تهیه کنندگان با زبان فارسی است و اگر در دانشکده هایی همچون دانشکدۀ صداوسیما بیشتر به زبان فارسی پرداخته شود، هزاران موضوع برای فیلم سازی در متون نظم و نثر فارسی پیدا خواهد شد. دکتر حداد عادل دراین باره تاکید کرد: بر سر گنجی پنهان نشسته ایم و نمی دانیم که اگر این گنج را استخراج کنیم چه تاثیر متفاوتی بر جامعه خواهد گذاشت. علاوه بر شاعران بزرگ، داستان هایی که در کتاب های نثر فارسی موجود است هرکدام می توانند مضمونی برای یک فیلم سینمایی باشند. من یقین دارم که اگر یک کارگردان به کتاب بی مانند سیاست نامۀ خواجه نظام الملک که با تصحیح دکتر عابدی در انتشارات فرهنگستان منتشر شده است، مراجعه کند و آن را بخواند از آن چند فیلم سینمایی درخواهد آمد.

فرهنگستان زبان و ادب فارسی به مثابه نهاد بالادست

رییس فرهنگستان زبان و ادب فارسی در بخش دیگری از این نشست به فعالیت های بین المللی برای حفظ و ترویج زبان فارسی نیز اشاره کرده و گفت: فعالیت های بین المللی مربوط به زبان فارسی برعهدۀ بنیاد سعدی قرار دارد که وظیفه اش آموزش زبان فارسی و گسترش آن در جهان است؛ ما در آنجا نیز کتاب تالیف می کنیم. همچنین در حدود 50 کشور جهان به غیر از استادان معرفی شده وزارت علوم، معلم داریم.

دکتر حداد عادل با اشاره به وجود 100 دانشگاه مرتبط با رشته زبان فارسی در هند و 10 هزار دانشجوی زبان فارسی در این کشور و همچنین 250 هزار دانشجوی دیگر دیگر در پاکستان گفت: ما در بنیاد سعدی از این فعالیت ها پشتیبانی خواهیم کرد.

دکتر غلامعلی حداد عادل در پایان افزود فرهنگستان زبان و ادب فارسی در حوزۀ زبان فارسی نقش نهاد بالادستی را ایفا می کند. ما با شورای پاسداشت همکاری نزدیک داریم و پای ثابت آن هستیم، بنابراین فرهنگستان زبان و ادب فارسی به دنبال موازی کاری با هیچ بخشی نیست.

5757