باختیم بد هم باختیم؛ ایران 1 – قطر 5

حقیقت کوتاه و تلخ است: قطر تاکنون از میدان مشترک گازی با ایران، بالغ بر 1500 میلیارد دلار کسب درآمد کرده ولی ما 300 میلیارد دلار.قطر توسعه میدان گنبد شمالی خود را از سال 1991 آغاز کرد اما ایران توسعه پارس جنوبی را از سال 2001. در همین ده سال، قطر حدود 210 میلیارد مترمکعب گاز از این میدان استخراج کرد که به ارزش آن زمان، حدود 60 میلیارد دلار درآمد برای قطر به دنبال داشته. قطر تمامی نیاز داخلی و صادراتی گاز خود را از گنبد شمالی تامین می کند.

این کشور در سال 2020 از مجموع 211 میلیارد مترمکعب گاز طبیعی تولیدشده تنها 22 میلیارد مترمکعب را با خط لوله دلفین به امارات و عمان صادر و 106 میلیارد مترمکعب را به صورت ال ان جی به کشورهای هندوستان، کره جنوبی، ژاپن، چین، انگلستان، پاکستان، کویت و سایر کشورها صادر کرده است. جالب تر اینکه؛ در سال های پیش رو، قطر در نظر دارد تا سال 2027 ظرفیت صادراتی خود را با عملیاتی کردن دو فاز جدید، 68 میلیارد مترمکعب بیشتر تولیدش را افزایش دهد. ایران دومین ذخایر گاز شناخته شده جهان را در اختیار دارد ولی کمتر از 2٪ کل صادرات گاز جهان را در اختیار دارد.

تجویز راهبردی:
گاز نه تنها برای ما درآمد است که می تواند سپر امنیتی نیز باشد. اگر اروپا و هندوستان به گاز ما وابسته بودند به شدت روی امنیت ملی ما موثر بود. هر روز که می گذرد ما میلیون دلاری ضرر می کنیم!

چه باید کرد؟ توسعه تولید گاز و صادرات نیازمند سرمایه گذاری های بزرگ و عظیم است. سرمایه گذاری هم فقط مالی نیست بلکه فنی و مدیریتی نیز هست. این حجم از سرمایه گذاری نیازمند ورود سرمایه گذاران خارجی و مشارکت سرمایه گذاران داخلی است. اما سرمایه فرّار است! این مرغ وحشی به بامی نمی نشیند که امنیت نداشته باشد. امنیت در گرو ثبات داخلی است. ثبات داخلی معلول روابط بین المللی پایدار و رضایت شهروندان است. اگر می خواهیم به همین روند ادامه بدهیم که هیچ! جلوی چشمانمان مال مان را می برند و می فروشند و پولش را می خورند! اما اگر فکر می کنیم که می توان به درآمد میلیارد دلاری در گاز رسید این مسیر را برویم:

1)ترمیم و تثبیت رابطه با جهان
2)ترمیم رابطه با جامعه با نشان دادن اصلاحات واقعی و شفاف
3)تبدیل شماره 1 و 2 به ثبات و امنیت
4)دعوت سرمایه گذاران داخلی و خارجی به سرمایه گذاری های تضمین شده
5)توسعه توان تولید و صادرات گاز
6) ورود به تجارت و تهاتر گاز و تبدیل شدن به هاب گازی منطقه
7)تبدیل 5 و 6 به درآمد گازی برای بهبود معیشت و کسب رضایت شهروندان
8) استفاده از دیپلماسی گازی (ناشی از بند 4 و 5) برای تامین امنیت بین المللی ایران و تثبیت رابطه با جهان

و این چرخه ادامه خواهد یافت (تبدیل بند 8 به 1 و 2). یک حلقه مثبت خود تقویت کننده!
حتی با بهترین تیم و منابع و امکانات ولی با «استراتژی اشتباه» در هیچ جام جهانی نمی توان برنده شد.

*استاد دانشگاه

216216